Mimarlık Eğitiminde Bir Stüdyo Yöntemi: Tasarla-yap Stüdyosu

Abstract

Bu tez yaparak/inşa ederek öğrenmenin mimarlık eğitimindeki yerini araştırmaktadır. Mimarlık eğitiminde tasarım ve uygulamanın/inşa etmenin bir arada yürütüldüğü eğitim programları, literatürde yaygın olarak ‘design-build program’ olarak geçmektedir. Bu terim Türkçeye ‘tasarla-yap programı’ olarak çevrilmiştir. Tasarla-yap programları öğrencilere tasarlamanın yanında yapı alanını, strüktürü, malzemeyi ve malzemeyi işlemeyi uygulama içinde öğrenme imkânı veren bir eğitim ortamı sunar. Bu programlarda yapım, tasarım sürecinin bir parçasıdır. Bu programların ana amacı bir yapının nasıl inşa edildiğini ve bu süreçte nelerle karşılaşıldığını, işin içinde bulunarak öğrenmektir. Tasarla-yap programlarındaki temel öğrenme yöntemleri şu şekildedir: deneysel öğrenme, uygulamalı öğrenim, yaparak öğrenme, inşa ederek öğrenme, 1:1 öğrenme, tam ölçekte deneyerek öğrenme, hizmet ederek öğrenme, iş içinde öğrenme. Tezde tasarla-yap programlarının ne olduğu, nasıl ortaya çıktığı, bu programların elemanları, organizasyonu, mimarlık eğitiminde yer alma biçimleri, amacı ve mimarlık eğitimine katkılarını anlayabilmek için literatür taraması ile gerek mimarlık eğitim müfredatı içinde bulunan gerekse müfredata dâhil olmayıp çalıştay, yaz okulu vb. şekillerde yürütülen tasarla-yap programı örnekleri incelenmiştir. Tasarla-yap programlarının içerik ve sürecini anlayabilmek içinse Ağustos 2012 de Amerika’nın Vermont eyaletinde bulunan Yestermorrow Tasarla-Yap Okulu’nda (Yestermorrow Design-Build School) Toplum için Tasarla-Yap Çalıştayı’nda (Design-Build for Public Interest) bulunularak, oradaki gözlem ve deneyimlerden, bunun yanında farklı tasarla-yap programlarına katılanların yorumlarından faydalanılmıştır. Bu tez çok sayıda farklı tasarla-yap programlarının kapsamlı olarak incelenmesi, bir tasarla-yap programının deneyimlenmesi ve farklı tasarla-yap programlarına katılanların yorumları üzerinden uygulamanın/inşa etmenin mimarlık eğitimindeki yerini araştırmaktadır. Bu araştırmalar kabaca şu sonuçları ortaya çıkarmıştır: Tasarım ve uygulama biri bitip öteki başlayan eylemler değil, birbirinden beslenen, birbirini dönüştüren ve eşzamanlı gelişen etkinliklerdir. Yapı yapma süreci yaratıcı bir süreçtir. Bu süreçte malzeme ile ilişki kurup, detayları anlayarak, tasarım fikirlerinin fiziksel yapıya dönüşme süreci deneyimlenmekte, mimarlığın fiziksel ve dokunsal doğası keşfedilmektedir. Yapı yapma emek yoğun yapısıyla grup halinde çalışmayı gerektirdiğinden, bu süreçte iletişim ve takım çalışması gibi sosyal boyutlar da öne çıkmaktadır. Mimarlık, kuram ve uygulamayı içinde barındıran bir disiplindir. Bu nedenle mimarlık eğitiminde kuramsal öğretilerin yanında uygulama da yer bulabilmelidir. Tasarla-yap programları tasarım ve uygulamayı bütünleştiren, sosyal yönü de olan hibrit bir yaklaşım olduğundan, bu programların müfredatta yer alması mimarlık eğitimini zenginleştirecektir.

This thesis searches the place/role of learning by building/constructing in architectural education. The architectural education programs that embrace both design and building/constructing are commonly called ‘design-build programs’ in literature. This term is translated as ‘tasarla-yap programı’ into Turkish. Design-build programs present an educational atmosphere in which students are offered not only the chance of designing but also the opportunity of learning about construction site, structure, material and material processing within practice. In these programs, building is an essential part of design process. The primary purposes of these programs are learning how to build a construction and experiencing the things exposed during building by participating in the building process actively. The main learning methods of design-build programs are as follows: experimental learning, hands-on learning, learning by doing, learning by building, 1:1(full size) learning, full size experimental learning, learning by serving, learning in business. Within the scope of this thesis, design-build program samples that is both curricular, and extracurricular, that is to say, the ones which are disincluded in architectural education and carried out in the forms of workshop and, summer school are studied by reviewing the literature to comprehend what design-build programs are, how they emerged, the elements and organizations of these programs, their application formats in architectural education, their goals and contributions in architectural education. When it comes to understand the content and process of design-build programs, the author of the thesis participated in the workshop called Design-Build for Public Interest, which is conducted by Yestermorrow Design-Build School in the state of Vermont in the USA in August 2012, making good use of the observations and experience gained there besides comments of the participants who joined different design-build programs. The thesis in question explores the place/role of building/constructing in architectural education on the basis of studying a large number of various design-build programs comprehensively, experiencing a design-build program and utilizing comments of the participants who joined different design-build programs. What this study concludes roughly as follows: Design and build are not two separate actions that one ends and the other begins. On the contrary, they feed each other, transform one another, and develop simultaneously. Building a construction is an imaginative process. In the meantime, by building relations with materials and realizing details, the process of transformation of the design ideas into a physical structure is experienced, besides the tactile and physical nature of architecture is explored. As the action of building necessitates group work because of its demanding nature some social dimensions such as effective communication and team work also come to the forefront in this process. Architecture is a discipline in which theory and practice go hand in hand. Therefore, in architectural education, application should also find its place besides theoretical teaching. As design-build programs are a hybrid approach in which design and its implementation is integrated by fulfilling a social aspect as well, covering these programs in curriculum will enrich the architectural education.