Geleneksel Moğol Çadırından Bağımsız Konut Yaşamına Geçişte Mekansal Gereksinimler Ve İlişkiler

Abstract

Moğolistan, Rusya ve Çin arasında yer alan göçebe kültüre sahip bir Orta Asya ülkesidir. Ülkenin genelinde, yaz sıcaklığı ortalaması 17 oC derece, kış ortalaması ise -35oC derece olup, sert kuru bir iklimi vardır. Böyle sert bir iklimde Moğol?lar yaşamlarını uzunca bir süre geleneksel Moğol çadırında sürdürmüşlerdir. 1921 yılında, Cumhuriyet?in ilanından sonra yerleşik hayata geçilmiştir. Sovyetler Birliği ve Çin Halk Cumhuriyet?in girişimleriyle ülkede bir ve iki katlı konutlar ile toplu konutların inşası başlamıştır.Çağlar boyunca geleneksel çadır yaşamına alışık olan Moğollar, kentsel ve kentli yaşama geçişte ne tür sıkıntılar yaşadılar? Bu anlamda, bugüne kadar inşa edilen konutlar göçebe kültürüne sahip Moğolların yaşam tarzına uygun mudur? Moğolların geleneksel yaşama biçimi olan Moğol Çadırının genel özellikleri nelerdir ve neden hale kullanılmaktadır? Göçebe kültüre uygun bir bağımsız konut modeli, kentsel ölçekte nasıl bir üreme sistemi içinde tanımlanıp tasarlanabilir? Konutların iç mekan örgütlenmesinde kültürel referanslar nasıl karşılık bulabilir? Bu çalışma, yukarıdaki sorulardan yola çıkarak, Moğol kültürüne ve yaşam biçimine uygun, bir toplu üretim modelinin kurgulanmasını kapsamaktadır. Birinci bölümde, sorun tanımlanarak, çalışmanın amacı, kapsamı ve yönteminden bahsedilmiştir.İkinci bölümünde, kültür, konut, konut-kültür ilişkisine açıklık getirilmekte ve kültürle tasarlamak başlığı altında geleneksel konut ve kültürel referansla tasarlanan konut örnekleri üzerinden konu tartışılmaktadır Üçüncü bölümde, geleneksel Moğol çadırının yaşam kültürü, biçimi/form, çadırın boyutları, yapısal strüktürü ve çadırının anlamına değinilmiştir.Dördüncü bölümde, geleneksel Moğol çadırının genel özellikleri olan taşınabilirlik, sökülüp takılabilirdik ve adaptasyon / uygunluk?tan bahsedilmiştir. Ayrıca; Moğol çadırının iç mekân örgütlenmesi, mekânsal kurgusu, mobilya düzeni, bezeme paleti, aydınlatma, malzeme, renk, doku vb. özelliklerine değinilmiş ve Moğol çadırının yakın çevre ile olan ilişkisine yer verilmiştir.Beşinci bölümde, geleneksel Moğol çadırından Moğol kentine geçiş sürecine, çadır kentin gelişimi ve az katlı konutların ortaya çıkmasından başlayarak toplu konutların gelişimine yer verilmiştir. Altıncı bölümde, Moğol çadırına ve kültürüne referansla farklı konut büyüklükleri ve tiplerine sahip olan bağımsız konutlar tasarlamak ve bir toplu üretim modeli geliştirmek amacıyla yapılan çalışmalar yer almaktadır. Yedinci bölümde ise sonuçlar ve öneriler yer almaktadır. Anahtar kelimeler: Moğol Çadırı, Kültür, kültürel mimarlık,

Mongolia, has nomadic culture, is located between China and Russia in central Asia. Weather in Mongolia is generally hard and dry, average degrees in summer is 17o C and in winter -35oC degree Celsius. Mongolians live in their traditional Mongolian yurt in this harsh weather. Capital Ulaanbaatar, after changed the place more than twenty times, in 1921 after the republic has settled it?s place finally. First first-floored and second-floored houses were constructed by Communist Russian Republic and Chinese Republic. These diploma will concern on, Are these houses really suitable for nomadic Mongolian?s life, What is the important properties of traditional Mongolian yurt and why its still used by Mongolian nomads, how could be the suitable housing design for Mongolian nomadic culture. In this context, this study is aimed to propose new mass housing settlement strategies that take into account the cultural values of Mongolian people and, symbolic, spiritual, physical and spatial features of Mongolian Yurt . In the first section; the problem and the aim of problem is defined. The scope of the research and the method used are explained.In the second section, research on meaning of culture, housing and relation between culture and housing. Then under with culture it explained that traditional and vernacular architecture and critics and examples of designs with cultural referenced architecture.In the third section; literatural research on Traditional Mongolian yurt?s life custom, form, structural elements, meaning symbol and forms are defined. In section four; Traditional Mongolian yurt?s main property which is portability, Monte and demontebility and adaptation are explained. And also traditional Mongolian yurt's interior space organization, furniture plan, decorations, lighting,material, color etc and outside and outside environment relations are explained.In fifth section, It is stayed on how they passed from nomadic Mongolian yurt to sedentary life culture and development of town of yurt, development of one and two floored house and many floored houses in Mongolia.In sixth section, it stayed on, different sized and types of proposal housing design and mass housing design which referenced from Traditional Mongolian yurt's life culture.In the last part, conclusion and related recommendation is explained. Key words: Mongolian yurt, Culture, Culture meaning architecture