Laleli Külliyesi İmareti Restorasyon Projesi

Abstract

Osmanlı mimarlığı 18. yüzyılda “Lale Devri” ile başlayan ve yüzyıl boyunca devam eden Batı’lı değişim rüzgarlarının etkisi altında kalmıştır. Bu etkilerden izler taşıyan, Sultan III. Mustafa’nın yaptırdığı Laleli Külliyesi, Osmanlı’nın son büyük padişah külliyesi olarak, 1760-1764 yılları arasında inşa edilmiştir. Külliyenin başlıca yapılarından biri olan İmaret, hem bir “selatin imareti”oluşu, hem de 18. yüzyılda örnekleri çok olmayan bir yapı türü olması nedeniyle bu yüzyılın önemli anıtlarından biridir. Bu çalışma, Laleli Külliyesi İmareti’nin tarihçesini, günümüzdeki durumunun ayrıntılı betimlemesini, rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerini içermektedir. Yapının günümüzdeki durumu fotoğraflar, rölöve çizimleri ve hasar tespit analizleri aracılığı ile belgelenmiştir. Restitüsyon çalışması yapılırken analojik veriler, özgün belgeler, yapı üzerinde tespit edilen izler, eski fotoğraf ve haritalar esas alınmıştır. Kötü onarımlardan, yapının etrafını sarmış niteliksiz yapılardan, özensiz kullanımdan ve içinde bulunduğu fiziksel koşullardan kaynaklanan pek çok hasarı olan Laleli Külliyesi İmareti’nin, bu hasarlardan arındırılarak toplumsal bir amaç için, uygun bir işlevle yaşatılması gerekmektedir. Bu çalışmada önerilen restorasyon projesi kapsamında, anıtın özgün kimliği korunarak ve tarihi-estetik değerleri gözetilerek uygun bir işlev verilmesi öngörülmüş, bu işlevin, yapının mekansal bütünlüğünü ve özelliklerini bozmayacak şekilde, topluma hizmet etme hedefini taşımasının yerinde olacağı düşünülmüştür. Tezin amacı, önemli bir kültür mirası olan Laleli Külliyesi İmareti için bir koruma projesi hazırlamak ve gelecek nesillere aktarımı için gereken müdahalelerin nitelik ve kapsamını belirlemek olarak tanımlanmıştır

The Ottoman architecture entered under the influence of the Western styles at the beginning of the 18 th century. Laleli Complex built between 1760-1764 by the order of the Sultan Mustafa III is the last important imperial complex bearing traces of this influence. The Public Kitchen (imaret) is one of the principal buildings of this Complex. As public kitchens are not frequently built in the 18th century and due to its place in a sultan’s complex, the Public Kitchen of Laleli is an important monument of the 18th century Ottoman architecture. This study includes the history, detailed descriptions of the present state, measured drawings, restitution and restoration projects of the building. The present state of the building is documented by measured drawings, photographs and deterioration analyses. The restitution study relies on careful observations of the building supported by analogical data, old documents, maps and photographs. The Public Kitchen of Laleli Complex suffering from adjacent new buildings, misuse, poor restorations and lack of maintenance, has to be saved from all these damages and reused for a social aim, with an appropriate function. Conserving its authentic identity, historical and aesthetic value, the building has to be assigned a new function, respecting the spatial integrity of the building, while bearing a social character. The aim of this thesis is to determine the necessary interventions that will help to preserve the Public Kitchen of Laleli Complex for future generations and to provide a conservation project for this important example of our cultural heritage.