Akdeniz Su Kütlesi Değişimlerinin Altimetri Ve Uydu Gravimetri Yöntemleriyle Belirlenmesi

Abstract

Deniz seviyesinin küresel olarak yükselmesi, kutuplardaki buzulların erimesi ve okyanus suyunun sıcaklığın artmasıyla orantılı olarak hacminin artmasıyla doğrudan etkilenmektedir. Dünya nüfusunun %60’ının kıyı kuşağında yaşadığı ve nüfusu 2.5 milyonun üzerinde olan şehirlerin üçte ikisinin koy ve körfezlerde bulunduğu düşünüldüğünde, konu insanoğlu için önem arz etmektedir. Deniz seviyesinde meydana gelen değişikliklerin temel sebepleri, sıcaklık tuzluluk, iklime ve zamana bağlı olarak da kütle kaynaklı değişimlerdir. Sıcaklık ve tuzluluk sterik değişimin parametreleri olup, buzullar, yağışlar, akıntılar gibi çevresel faktörler de kütlede değişime neden olmakta bu da gravite değerinde değişikliklere sebebiyet vermektedir. Uydu altimetrisi bize hem kütlesel hem de sterik değişimin birleşimi olan toplam deniz seviyesi değişimini belirleme olanağı sunmaktadır. Sterik deniz seviyesi ise su basıncına, sıcaklığa, tuzluluğa ve bazı okyanus modellerine bağlı olarak türetilebilir, buna bağlı olarak da uydu altimetrisinden ve sterik deniz seviyesinden elde edilen değerler sayesinde, kütleye bağlı değişimler de bulunabilmektedir. Kütleye bağlı değişimleri belirlemede bir diğer yöntem ise yerin statik ve zamana bağlı gravite alanı çözümleridir. Bu çözümler ise 2002’den bu yana yüksek doğruluk ve çözünürlükle GRACE uyduları tarafından sağlanmaktadır. Bu çalışmada, 2010 yılında Akdeniz’deki su kütlesi değişimleri hem uydu altimetrisi hem de uydu gravimetresi yöntemleriyle belirlenmiş, böylece farklı yöntemlerle elde edilen sonuçları birbirleriyle karşılaştırma olanağı bulunmuştur. Altimetre uydularından sağlanan toplam deniz seviyesi verilerine sterik düzeltme getirilmesi ile elde edilen aylık kütlesel değişimler bulunmuş ve Ocak ayı temel alınmak üzere 2010 yılına ait aylık rölatif farklar elde edilmiştir. Ardından aynı işlem adımları gravimetrik yöntemle elde edilen veri setleri içinde uygulanmıştır. Böylece hem uydu altimetrisi hem de uydu gravimetresi yöntemleriyle elde edilen aynı döneme ve aynı konuma ait kütlesel değişimler ile birbirinden bağımsız olan yöntemlerin birbirleriyle olan tutarlılıkları gözlemlenmiştir. Ayrıca söz konusu veri setleri sayesinde Akdeniz’de deniz seviyesi ile ilgili dönemsel analiz yapma imkânı bulunmuştur.

Global sea level rise is related directly to the melting fact of polar glaciers and rising of ocean water volume which is relevant to high temperature. Considering 60% of the world s population live in coastal belt and two thirds of the cities which have more than 2,5 million population are located near bays and gulfs, this subject has importance for human being. The main reasons for the changes in sea level are temperature, salinity, climate-induced changes by time that are depending on the mass. Temperature and salinity are the steric parameters of change whereasglaciers, rainfall, currents cause changes in environmental factors such as the mass so this gives rise to changes in the value of gravity. Satellite altimetry offers to determine the exchange of total sea level which is a combination of both mass and steric change. Steric sea level can be derived by water pressure, temperature, salinity and some ocean models. Depending on this, with values obtained from the satellite altimeter and steric sea level, the mass change can variable solutions of the gravity field. These solutions are being provided by the GRACE satellites since 2002 with high accuracy and resolution. In this study, changes in water mass of in the Mediterranean Basin in 2010, were determined by both satellite altimetry and satellite gravimeter techniques. Thus, the results which were obtained in different ways also be compared. Monthly mass changes obtained by applying steric correction to the total sea level data which were provided from altimeter satellites. Based on the January s values, relative differences were obtained monthly for the entire year. Then, same steps applied to the data obtained by gravimeter method. Thus, it was observed that independent techniques were consistent with each other, by providing mass changes of the same period and same location with both satellite altimetry and satellite gravimeter methods. Also with the so-called data, the possibility of making periodic analysis is available for the Mediterranean sea level.