Bina-kentsel Mekan Arayüz Özelliklerinin Kentsel Yaya Mekanlarına Etkisi

Abstract

Modern yasamın gereklerine göre şekillenen günümüz kentinde giderek önemini ve önceliğini yitirmeye başlayan “kentsel dış mekanlar”ı ve “yaya”yı yeniden kent yaşamına kazandırmaya yönelik bir çözüm olarak geliştirilen ve pek çok kentte yaygın olarak kullanılan “yayalaştırma uygulamaları”, çoğu zaman öngörüldüğü gibi sonuçlanmayabilmektedir. Gerek tasarım ve uygulama aşamasında bazı temel unsurların hesaba katılmaması, gerekse kullanıma ve kullanıcıya yönelik düzenlemelerin eksikliği ya da yetersizliği, yayalaştırılmış alanların insanların ilgisini çekmekte yetersiz kalmasına sebep olarak, bu mekanların kullanımını ve başarısını olumsuz yönde etkilemektedir. Yayalaştırma uygulamalarındaki bu problemlerden hareketle, bu çalısmada, “yayalara ayrılmış kent mekanlarında mimari unsurların rolü” ne dikkat çekmek istenmiştir. Bu amaçla öncelikle yaya mekanlarını çevreleyen binaların kentsel mekanla etkileşim yüzeyini oluşturan “arayüz” kavramı ele alınmıştır. Arayüzün bina ile kentsel yaya mekanı ilişkisinde etkili olan unsurları, biçim ve kullanım özellikleri olmak üzere iki ana başlıkta toplanmış, bu unsurların kentsel yaya mekanlarının kullanımına ve kalitesine etkisi araştırılmıştır. Araştırmadan edinilen bilgiler ışığında, İstanbul’daki iki yayalaştırma uygulaması üzerinde analiz ve değerlendirmeler yapılmış ve birtakım sonuçlara varılmıştır. Elde edilen bu sonuçların bir anlamda bir rehber oluşturarak, kentsel yaya mekanlarına yönelik yapılmış olan uygulamaların iyileştirilmesinde ya da ileride yapılacak olan çalışmaların başarısında etkili olabileceği düşünülmüştür.

As a solution to regain the “urban outdoor spaces” and the “pedestrian” that are gradually losing their precedence and significance in today’s city which is shaped according to the consequences of modern life, “pedestrianization studies” may not result as they are often projected. Whether because of some main factors that are not considered at the design stage or the application stage, or the lack or inafficiency of arrangements for the uses and users, the pedestrian districts sometimes fail to attract people’s attention which affects their use and success negatively. Moving from these problems in pedestrianization applications, this study aims to point to “the role of architectural features in urban spaces allocated to pedestrians”. Setting out with this goal, as the main research subject of the study, the concept of “interface” forming the interaction surface of building with pedestrian space is examined. Afterwards, the effect of form and use features in this interface on the use and quality of the urban pedestrian spaces is tried to be determined. According to the information gathered in the literature review, two different pedestrian districts in Đstanbul is evaluated. Considering the results of these evaluations, it is intended that these results form a guide to the studies regarding urban pedestrian spaces that are already made or will be made in the future.