Mareograf Ve Sabit Gps Verileri İle Uzun Dönemli Mutlak Deniz Seviyesi Değişimlerinin Araştırılması

Abstract

Uzun dönemli mareograf istasyonu verilerinden elde edilen göreli deniz seviyesi değişimleri, Mareograf-Sabit GPS (Mar-SGPS) ölçüleri ile belirlenebilen düşey kabuk hareketleri ile birleştirilerek mutlak deniz seviyesi değişimleri elde edilebilmektedir. İstasyon yoğunluğu, verilerin doğruluğu ve güvenirliği açısından test alanı olarak seçilen Norveç kıyılarındaki ANDENES ve TREGDE mareograf istasyonlarındaki uzun dönemli mutlak deniz seviyesi değişimleri, mareograf ve Mar-SGPS zaman serilerinin analizi ile araştırılmıştır. Norveç kıyılarındaki 14 adet mareograf istasyonunun 1953-2001 dönemindeki aylık ortalama deniz seviyesi zaman serilerindeki 1-10 yıl ve daha uzun süreli sinyaller ile ANDE, ANDO ve TGDE Mar-SGPS yükseklik zaman serilerindeki 2002.81-2004.92 dönemindeki periyodik sinyallerin konumsal ve zamansal karakterleri Deneysel Ortogonal Fonksiyon (DOF) ve spektral analiz yöntemleri ile belirlenmiştir. Hem uzun dönemli göreli deniz seviyesi hem de SGPS yükseklik zaman serisi doğrusal trendleri, trend ve anlamlı periyodik sinyallerin birlikte modellenmesiyle (harmonik analiz), En Küçük Kareler Yöntemi (EKKY) kullanılarak hesaplanmıştır. TREGDE’de anlamlı bir göreli deniz seviyesi trendi bulunmazken, ANDENES’de göreli deniz seviyesi trendi 2.04 ± 0.19 mm/yıl bulunmuştur. TGDE ve ANDE Mar-SGPS istasyonlarında, anlamlı mutlak düşey hareketler bulunmazken, ANDO Mar-SGPS istasyonunun mutlak düşey hızı 0.40 ± 0.10 mm/yıl’dır. Buzul Sonrası Etki’den kaynaklanan 0.89 mm/yıl kara yükselmesi ile genel olarak uyumlu olan mutlak düşey hız, göreli deniz seviyesi trendi ile birleştirilerek, ANDENES mareograf istasyonunda uzun dönemli mutlak deniz seviyesinin 2.44 ± 0.21 mm/yıl hızla yükseldiği belirlenmiştir. Bu değer, 1-3 mm/yıl düzeyindeki global deniz seviyesi yükselme tahminleri ile uyumludur.

Absolute sea level changes can be obtained by combining relative sea level changes obtained from the long term tide gauge data with vertical land movements determined by Tide Gauge-Continuous GPS (TG-CGPS) measurements. Long term absolute sea level changes at ANDENES and TREGDE tide gauges located at the Norwegian coasts which is selected as the test area, considering the density of the stations, the accuracy and the reliability of the data, are investigated by the analysis of tide gauge and TG-CGPS time series. The spatial and temporal characters of interanannual and interdecadal signals in monthly mean sea level time series at 14 tide gauges along Norwegian coasts in 1953-2001 period and periodic signals in height time series of ANDE, ANDO and TGDE TG-CGPS stations in 2002.81-2004.92 period are determined by using Emprical Ortogonal Function (EOF) and spectral analysis methods. The linear trends of both long term relative sea level and CGPS height time series are calculated by using Least Squares Estimation Method (LSEM), modelling the trend and significant periodic signals together (harmonic analysis). While no significant relative sea level trend is found at TREGDE, 2.04 ± 0.19 mm/year relative sea level trend is found at ANDENES. While no significant absolute vertical movements are determined at TGDE and ANDE, the absolute vertical velocity of ANDO CGPS station is found to be 0.40 ± 0.10 mm/year. The absolute sea level at ANDENES tide gauge is determined to be rising with a rate of 2.44 ± 0.21 mm/year, combining the absolute vertical velocity which generally agrees with 0.89 mm/year land uplift caused by Post Glacial Rebound with the relative sea level trend. This value is consistent with the global sea level rise estimates which is in the order of 1-3 mm/year.