Mimari Mekanlarda İçeride Olma Deneyimi: Yön Bulma Ve Oryantasyon

Abstract

Sunulan tez çalışması “İçeride Olma Deneyimi”ne bağlı olarak mekansal oryantasyon ve yön bulma davranışını insan, mekan, davranış çerçevesi içinde bilişsel ve fiziksel bileşenleri ile beraber ele almaktadır. Yön bulma, sadece hedefe ulaşma süreci olarak değil, çevresel bilgi edinme, bilginin değerlendirilmesi, bilginin hareket planı gerçekleştirilmesinde kullanılabilirliği ve etkin kılınarak eyleme dönüşümü olarak ele alınmıştır. Bu bağlamda insan çevre etkileşiminde algısal ve bilişsel süreçler ortaya konarak mekansal öğrenme, hatırlama, karar verme, algısal hiyerarşi, uzaklık ve yön kavramları açıklanmış ve söz konusu kavramlar yön bulma davranışını tanımlamak ve mimari algılanabilirlik izdüşümlerini ortaya çıkarmak için kullanılmıştır. İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Cerrahi Bölümü Binası’nda, seçim noktalarına yönelik gerçekleşen alan çalışması, fiziksel çevrede algısal hafızayı güçlendiren karakterlerin mekansal deneyime bağlı olarak önceliklerinin değişimini göstermektedir. Çalışma, deneyimin erken safhalarında edinilen bilgi ile uzun sürede edinilen bilginin farklılaşan özelliklerini ortaya koymaktadır.

This research concentrates on spatial orientation and wayfinding behavior interrelated to “experimentation of being inside” which depending upon human, space and behavior with cognitive and physical components. Wayfinding is not only evaluated as a process of reaching spatial destinations, but also as spatial asquirization, evaluation of desicions and transformation of decisions into behavioral action. Thus, perceptive and cognitive process is evaluated with human-environment interaction. Concepts of spatial learning, memory, decision making, perceptive hierarchy, cognitive distance and direction are explained to define wayfinding behavior and to explore its linkage with architectural legibility. Case study which is realised in İstanbul University, Çapa Clinical Faculty, Surgery Service Building and which is directed to choice points indicates the change of precedences of characters that strenghten perceptive memory linked to spatial experimentation. The case study puts forward different properties of spatial learning in early stages and long time learning process