Yirmibirinci Yüzyılda İstanbul Tarihi Yarımada: Projeler Üzerinden Bir Okuma

Abstract

Dünya üzerinde yaşanmakta olunan süreç 1980’li yıllardan itibaren Türkiye’de ve İstanbul’da etkisini göstermiştir. Bu dönemden başlayarak kentsel mekânda önemli değişiklikler yaşanmıştır. Bu çalışmanın amacı da Tarihi Yarımada’nın yirmibirinci yüzyıldaki değişim sürecini incelemektir. Bunun için gerçekleşen ve gerçekleşmesi ön görülen projeler ve bunları betimleyen söylemlerden yararlanılmıştır. İncelenen projelerin yüzlerce olması dolayısı ile bazıları üzerinde daha detaylı çalışma yapılmasına karar verilmiştir. Bunun için birbirinden farklı nitelikte, ölçekte ve etki alanına sahip üç örneklem üzerinde daha detaylı çalışma yürütülmüştür. Seçilen projeler tek yapı ölçeğinde Historia Alışveriş Merkezi; mahalle ölçeğinde Sulukule Yenileme Projesi; kentsel ölçekte Marmaray ve Avrasya Tüneli Projeleridir. Projelerin her biri farklı bölümler altında incelenmiş ve elde edilen veriler çalışmanın ikinci, üçüncü ve dördüncü bölümlerini meydana getirmiştir. Projelerin incelenmesinde, sosyal aktörlerle derinlemesine görüşmeler, popüler basında ve akademik yayınlardaki yazılarda taramalar ve kişisel gözlemleri içeren karma bir yöntem kullanılmıştır. Üç örneklem kapsamındaki tartışmalar “Modernlik, Kapitalizm ve Koruma” Kavramları altında yapılmıştır. Kavramlar merkezi ve yerel yönetimlerin söylemlerinde ön plana çıktıklarından önemli görülmüştür. Yan anlamları ve diğer kavramlarla ilişkileri bağlamında ele alınmışlardır. Historia Alışveriş Merkezi, Sulukule Yenileme Projesi ve Marmaray ile Avrasya Tüneli Projeleri bağlamında ele alınan ve Tarihi Yarımada’nın dönüşümünde etkili olduğu düşünülen olgular, beşinci bölüm kapsamında incelenmiştir. Beşinci bölümde amaçlanan uygulamalar ve söylemler ile Tarihi Yarımada’nın gelecekte nasıl bir yere dönüşebileceği hakkında bir öngörü oluşturmaktır. Üç örneklem bağlamında elde edilen veriler Tarihi Yarımada üzerinden değerlendirilmiştir.

The process taking place in the World, showed the effect in Turkey and Istanbul since the 1980s. From this point there has been significant changes in urban space. The aim of this study is to investigate the process of change in the Historical Peninsula in the twenty-first century. To do this, the actual and foreseen projects and describing discourses were used. Hundreds of projects were examined therefore decided to carry out further work on some of them. For this purpose, for more detailed study was carried out on three samples which have different nature, scale and impact area. The selected projects are, Historia Shopping Centre in the scale of a single structure, Sulukule Renovation Project at the neighborhood level; urban scale projects Marmaray Tunnel and Eurasia. Each of the projects examined under different sections and the data obtained from the study have created the second, third and fourth sections. For examination of the projects, a mixed method which includes depth interviews with social actors, scans articles in the popular press and academic publications, and personal observations were used. The discussion were made by using “Modernity, Capitalism and Conservation Concepts. These concepts are important because they are forefront in the discourses’ of central and local governments. They were examined with their connotations and relations with other concepts. Facts that are taken as a part of Historia Shopping Mall, Sulukule Restoration Project, Marmaray and Tunnel of Eurasia Projects and considered effective in the transformation of the Historical Peninsula are studied in the context of fifth chapter. The objective of the fifth chapter is to create a vision about what kind of a place that the Historical Peninsula will transform into with implementations and expressions. The data obtained within the context of three samples are discussed with the Historical Peninsula.