Trafik seyahat süresinin yağmurlu hava koşulları ve alternatif güzergahları ile ilişkisinin SPSS üzerinde incelenmesi

Abstract

Nüfus bakımından en yoğun şehirlerden biri olan İstanbul şehrinde trafik sorunları gündemini koruyan konular arasında yer almaktadır. Nüfus hareketliliğinin yüksek olduğu İstanbul'da kara yolu kullanıcılarının bir noktadan bir noktaya gidiş süresinin yani bir başka değişle seyahat süresinin sadece nüfus çokluğu ile açıklanamayacağı, birçok parametrenin etkisinin olabileceği düşünülmektedir. Seyahat süresi çeşitli parametrelere bağlı olarak değişebilmekte ve insanların trafikte geçirdiği zaman da bu değişime göre uzayıp kısalmaktadır. Bu değişimde hangi koşul ve parametrelerin etkili olduğu konusu araştırıldıkça İstanbul gibi büyük kentlerdeki trafiğin etkin bir yönetimi konusunda gelişim kaydedilecektir. Bu parametrelerin hangileri olduğuna istatistiksel yöntemler içeren analizlerle ulaşılabilecektir. Bu çalışma çerçevesinde yağış miktarının, ve başlangıç-bitiş noktası aynı olan güzergahların kendi arasında birbirine olan etkisi irdelenmiştir. Ve bu parametrelerin hangilerinin hangi durumlarda daha önemli olduğunun analizi yapılması amacıyla çeşitli örneklem grupları üzerinde çalışılmıştır. İBB Trafik Şube Müdürlüğünden ve Meteoroloji Genel Müdürlüğünden alınan ham veriler düzenlenip birbiriyle ilişkilendirilebilecek şekilde saatlik zaman dilimlerine indirgenmiştir. Çalışmanın kapsamlı ve sonuç odaklı olmasına adına İstanbul Avrupa Yakası'nda Beylikdüzü'nden yola çıkan araçların İstanbul Anadolu Yakası'nda Ataşehir'e varmasına dek geçen süreler kıtalar arası geçişe imkân sağlayan 15 Temmuz Şehitler Köprüsü, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Avrasya Tüneli ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü olmak üzere seçilen dört farklı güzergah için gruplandırma yapılmıştır. Ve bu gruplar yağmur koşullarına göre altı farklı örneklem setiyle incelenmiştir. Bu örneklem setleri; örneklem 1 (yağmurlu günler hafta içi sabah saatler, yağmurlu günler), örneklem 2 (yağmurlu günler ve yağmursuz ardışık günler hafta içi sabah saatler), örneklem 3 (yağmurlu günler hafta içi akşam saatler), örneklem 4 (yağmurlu günler ve yağmursuz ardışık günler hafta içi akşam saatler), örneklem 5 (yağmurlu günler hafta sonu öğle saatler) ve örneklem 6 (yağmurlu günler ve yağmursuz ardışık hafta sonları öğle saatler) olmak üzere altı örneklemden oluşmaktadır. İstanbul'un Avrupa Yakası'ndan yola çıkan bir aracın Anadolu Yakası'na ulaşma süresinin yağış ve diğer güzergahlara bağlı olarak değişip değişmediğinin analiz edilmesi için SPSS (Sosyal Bilimler İçin İstatistik Programı) programı kullanılarak sırasıyla normallik analizi, korelasyon analizi, R² analizi, tek yönlü varyans analizi ve çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan analizlerlerin sonucunda bazı bulgulara ulaşılmıştır. Örneklem 1, örneklem 2, örneklem 3, örneklem 4 ve örneklem 6 grupları için yağmurun varlığı ile başlangıç ve bitiş noktaları aynı olan ulaşım rotalarının seyahat sürelerinin belirli bir ulaşım rotasının sahip olduğu seyahat süresi üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki kısmen bulunmaktadır. Örneklem 5 grubu için yağmurun varlığı ile başlangıç ve bitiş noktaları aynı olan ulaşım rotalarının seyahat sürelerinin belirli bir ulaşım rotasının sahip olduğu seyahat süresi üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki yoktur. Bu çalışma, trafik seyahat verilerinden oluşturulan modellerin, SPSS yazılımı kullanılarak belirlenen parametrelere göre istatistiksel yöntemlerle hipotezlerin test edilebileceğini ortaya koymuştur. Çalışmanın bulguları, araştırmacılar ve karar vericiler için değerli bilgiler sağlayabilir. Çeşitli veri setleri, modeller ve koşullar kullanılarak yapılan yeni analizlerle, trafik seyahat süresini etkileyen diğer faktörler de istatistiksel olarak tespit edilebilir. Yeni parametrelerin belirlenmesi, trafik süresi ve zaman yönetimi konusunda etkili yeni çözümlerin geliştirilmesine katkı sunabilir.