Çevik yazılım geliştirme projelerinde kritik başarı faktörlerinin modellenmesi: Çevik projelerin Türkiye'deki uygulamaları

Abstract

Son yıllarda hızla gelişen teknoloji ile değişen müşteri ihtiyaçlarına kaliteden ödün vermeden hızlı bir şekilde cevap vermek çok önemlidir. Günümüzde, piyasada her ihtiyaç duyulan ürünün muadili bulunmaktadır. Ürünleri, muadillerinden farklılaştıran bir çok özellik örneğin müşteri odaklılık, ihtiyaçlara hızlı cevap verebilme, kalite ve güvenilirlik gibi kavramlar sadece müşteri memnuniyetini artırmakla kalmaz aynı zamanda tüm paydaşların memnuniyetini artıracaktır. Yazılım geliştirmede kullanılan proje yönetimi metodolojileri de teknolojik gelişmelerle değişeme uğramaktadır. Önceki yıllarda daha çok şelale yöntemleri diye adlandırdığımız klasik yazılım geliştirme metodolojileri kullanılırken günümüzde çevik yazılım proje yönetimi yaklaşımları tercih edilmektedir. Çevik proje yazılımı, hızla değişen gereksinimlere uyum sağlayabilmek için esnek ve dinamik bir yaklaşım sunan bir proje yönetim metodolojisidir. Kısa geliştirme döngüleriyle çalışan ekipler, müşteri geri bildirimlerini doğrudan kullanarak yazılım geliştirme sürecini yönlendirir. Böylece yazılımın kalitesi, müşteri memnuniyeti ve proje verimliliği artar. Sürekli iyileştirme ve işbirliğini teşvik eden bu metodoloji, özellikle belirsizlik ve sürekli değişimle karşılaşılan sektörlerde projelerin başarılı bir şekilde yürütülmesine yardımcı olmaktadır. Bu nedenle çevik yazılım geliştirme metodolojileri son yıllarda müşteri ve iş gereksinimlerini hızlı ve etkili bir şekilde karşılamak amacıyla giderek daha popüler hale gelmektedir. Yazılım gereksinimlerindeki belirsizlikler ve değişiklikler, şirketleri yazılım geliştirme projelerinde daha çevik olmaya zorlamaktadır. Günümüzde çevik bir ortamda şirketler ilerleyebilmek için projelerine çevik yazılım geliştirme metodolojilerini entegre etmektedir. Ancak çevik metodolojinin uygulanma şekli projenin başarısını belirleyebilir. Bu tez kapsamında, çevik uygulayıcıların bakış açısından çevik projelerin başarısını etkileyen kritik başarı faktörleri ve çevik başarı ölçütlerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. İlk olarak Çevik Manifesto, Çevik İlkeler ve Scrum Kılavuzu'nun detaylı incelenmesiyle kapsamlı bir sistematik literatür taraması yapılarak Çevik Yazılım Proje Başarı Modeli geliştirilmiştir. İkinci olarak altı çevik proje uygulayıcısı ile bire bir görüşmeler yapılarak kritik başarı faktörleri ve çevik başarı ölçütleri güncellenmiş ve ardından model üzerinde fikir birliğine varmak için katılımcılarla grup toplantısı yapılarak nihai Çevik Yazılım Proje Modeli geliştirilmiştir. Modelde çevik başarı ölçütleri olarak süreç verimliliği, sürdürülebilir yazılım ürün kalitesi ve paydaş memnuniyeti belirlenmiştir. Kritik başarı faktörleri ise müşteri faktörleri, ekip faktörleri, organizasyonel faktörler, çevik süreç faktörleri, teknik faktörler ve proje faktörleri olarak altı ana başlıkta tanımlanmıştır. Sonrasında kritik başarı ölçütleri ile çevik başarı ölçütleri arasındaki ilişki literatürden desteklenerek Çevik Yazılım Proje Modeli tanımlanmıştır. Ayrıca kritik başarı faktörlerinin ve çevik başarı ölçütlerinin alt başlıkları da tanımlanmış ve bu alt başlıkları tanımlayan soru ölçekleri geliştirilmiştir. Tasarlanan Çevik Yazılım Proje Anketi çevik proje başarısını etkileyen kritik başarı ölçütlerinin belirlenmesinde kullanılabilecektir. Geliştirilen modeli test etmek için çevik yazılım proje yönetimi deneyimi olan 596 katılımcıdan veri toplanarak proje başarısına etki eden faktörler belirlenmiştir. Veri analizi için yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. IBM Amos 20.0 ve IBM SPSS Statistics versiyon 28 yazılım programlarından faydalanılmıştır. İlk olarak açıklayıcı faktör analizi kullanılarak kritik başarı ölçütlerinin faktör yapısı ortaya çıkarılmış ve modelde belirlenen faktör sayısı ile aynı sayıda faktör elde edilmiştir. Daha sonraki adımda doğrulayıcı faktör analizi ile belirlenen faktörlerin teorik yapısının geçerliliği gösterilmiştir. En son adımda ise kritik başarı faktörleri ile çevik başarı ölçtüleri arasındaki ilişki yapısal eşitlik modellemesi ile test edilmiştir. Sonuçlara göre müşteri faktörleri, ekip faktörleri, çevik süreç faktörleri ve proje faktörlerinin süreç verimliliği, sürdürülebilir yazılım ürün kalitesi ve paydaş memnuniyeti açısından çevik proje başarısının önemli belirleyicileridir. Kritik başarı faktörleri arasında müşteri faktörleri ve çevik süreç faktörleri diğer faktörlere kıyasla süreç verimliliği, sürdürülebilir yazılım ürün kalitesi ve paydaş memnuniyetini etkileyen güçlü belirleyicilerdir. Bu çalışma ile teorik ve pratik çıkarımlar sunulmuş ve olası gelecek çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur. Geliştirilen Çevik Yazılım Proje Başarı Modeli, projelerin başarılı bir şekilde yürütülmesi için kritik olan faktörlerin belirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu model, çevik yazılım geliştirme süreçlerinin daha iyi anlaşılmasını sağlamakta ve çevik metodolojilerin uygulanmasındaki etkinliği artırmak için yol gösterici olmaktadır. Araştırmanın bulguları, özellikle müşteri ve süreç odaklı yaklaşımların çevik projelerde başarıya ulaşmada kilit olduğunu vurgulamaktadır. Bu faktörler, projelerin zamanında ve bütçe dahilinde tamamlanmasını, aynı zamanda yüksek kaliteli yazılım ürünlerinin teslim edilmesini sağlamakta büyük bir rol oynamaktadır. Ayrıca çevik metodolojilerin daha etkili bir şekilde uygulanabilmesi için çevik uygulayıcılar ve proje yöneticileri için somut adımlar önermektedir. Bunun yanı sıra tasarlanan Çevik Yazılım Proje Anketi, gelecek çalışmalarda çevik proje yönetimi uygulayan farklı sektörlere de uygulanarak sektöre özel kritik başarı faktörleri belirlenmesine yardımcı olacaktır.