12-üyeli Diazadioksa Makrohalkaları İçeren Yeni Tip Ftalosiyaninler

Abstract

Bu çalışmada, baz katalizi üzerinden yürüyen nükleofilik yer değiştirme reaksiyonuyla diazadioksa makrosiklik dibrom türevi hazırlanmak üzere başlangıç maddesi olarak 1,2-bis [2-iyodoetoksi] - 4,5 dibrom benzen kullanılmıştır. Reaksiyon susuz DMF içinde,oda temperatüründe 70% gibi bir verimle gerçekleştirilmiştir. Diğer metalli ftalosiyaninleri elde etmek için diazodioksa makrosiklik dibrom türevi CuCN ile DMF içinde Rosenmund Von Braun reaksiyonuyla dinitril türevine dönüştürülmüştür. Daha sonra bu aromatik dinitril türevinin 1-pentanol içinde kuvvetli bir baz olan DBU varlığında metalsiz ftalosiyanin sentez edilmiştir. Elde edilen dinitril türevinin yüksek kaynayan bir solvent olan kinolinde, azot atmosferinde, 180-190 oC’de susuz Zn(OAc)2 metal tuzu ile siklotetramerizasyonu sonucunda çinko (II) ftalosiyanin elde edilmiştir. Daha sonra diazadioksa makrosiklik dibrom türevinin CuCN ile TMU içinde reaksiyonundan bakır(II) ftalosiyanin sentezi gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın son aşamasında ise, dinitril türevi ile susuz Lu(III) asetat tuzunun 1-hekzanol içerisinde kuvvetli bir baz olan DBU varlığında reaksiyona sokulması sonucu Lutesyum bis(ftalosiyanin) sentezi gerçekleştirilmiştir. Elde edilen yeni maddelerin ve ftalosiyaninlerin yapıları elementel analiz, IR, H-NMR, UV-VIS, MS, ve ESR gibi spektroskopik yöntemlerle aydınlatılmıştır.

In this work, firstly, diazadioxa macrocylic dibromo derivative was obtained by condensation of 1,2-bis [2-iyodoetoxy]- 4,5 -dibromo benzene with tosylamide derivative. The reaction was carried out in anhydrous DMF at room temperature with a yield of 70% .To obtain various metallo phthalocyanines, dibromo derivative was converted into a dicyano derivative by treating with cuprous cyanide (CuCN) in dimethyl formamide. In the case of metal free phthalocyanine (H2Pc) the yield had been obtained by heating a ground mixture of dicyano compund with 1-pentanol in the presence of DBU to realize cyclotetramerization. Starting from the dicyano derivative zinc(II) phthalocyanine was prepared by using zinc (II) acetate salt. Then copper phthalocyanine was obtained directly from the macrocylic dibromo derivative and CuCN in tetramethyl urea (TMU) at 180 o C - 190 o under nitrogen atmosphere. In the last of the study, lutetium bis (phthalocyanine) was synthesized from the reaction of dinitrile derivative with Lu(OAc)3. 3H2O in the presence of DBU in 1-hexanol at reflux temperature. The structures of the new-synthesized compounds and phthalocyanines are characterized by elemental analysis, IR, UV-VIS, H- NMR ,MS, and ESR.spectra.