Mimari İç Mekanda Çeper Oranlarının İrdelenmesi Ve Alışveriş Merkezleri Örneklemesi

Abstract

Bu çalışmada, iç mekanı boyutsal ve orantısal anlamda değerlendirmek adına animasyona dayalı deneysel bir model geliştirilmeye çalışılmıştır. Model kapsamında mekanın boyutları ve oranları gibi ölçülebilen özelliklerindeki değişimlerin, mekansal değerlendirmeye nasıl yansıdığı sorgulanmıştır. Değerlendirme aşamasında da mekanın ölçülemeyen özellikleri üzerinden bir hoşnutluk analizi gerçekleştirilmiştir. Model, mekansal oranların yanı sıra mekanın sanal ortamda ifade edilmesinde kullanılan 2 ve 3 boyutlu yöntemlerin değerlendirilmesi anlamında da irdelenmiştir. Yapılan çok sayıda anket çalışmasının sonucunda, farklı işlevlere sahip mekanlarda, mekan karakterini en çok etkileyen parametrenin, yükseklik olduğu saptanmıştır. Ancak mekanın işlevi ya da büyüklüğü ne olursa olsun mekan yatay düzlemde büyüdükçe, yükseklik tercihinin arttığı gözlenmiştir. Kullanıcının, yüksekliği daima derinlik ya da genişlik parametrelerinden biri ile ilişkilendirme eğiliminde olduğu görülmüştür. Bu durum, mekanın algılanabilir kuşatımışlığı ve kavrayıcılığı ile yakından ilgilidir. Yükseklik parametresi, derinlik ya da genişlik parametrelerinin en az birisi ile boyutsal olarak yakın ilişkide olduğunda, mekandaki kavrayıcılık hissi ve dolayısıyla hoşnutluk artmaktadır. Bu anlamda tasarımcı, özellikle yapısal kat yüksekliğinin sabit olduğu kamusal iç mekanlarda, mekanın yatay gelişimini daha dikkatli irdelemelidir.

Within this study, it was aimed to develop an experimental evaluation model in order to evaluate the proportional and dimentional properties of interior spaces. The model was constructed by modifying the dimensions and proportions of virtual interiors in order to build up surveys that ask the test subjects to evaluate space by the qualitative properties of space. The two dimensional and three dimensional methods used to express and compare virtual interiors have also been confronted in order to determine the most effective space evaluation technique. It has been found out that the preference of spatial proportions was influenced by the physical and visual distances required for different functions. The spatial character of spaces with different functions was mostly affected by height. But the preference of height-independent from function and size of space- increased as space was extended horizontally. In other words the preference of depth, width and height were always evaluated in direct proportion to each other. Test subjects were inclined to create a close proportional relation between heigh and at least one of the two other spatial parameters (height and width). This can be seen as a result of the demand for enclosedness or peripheral seizing. When heigth is dimentionally identical or close to depth or height, the percieved enclosedness tends to rise. The findings show that especially the horizontal development of spaces in public buildings, where the construction heigth is fixed, must be evaluated more carefully.