Metal Mayın Detektörlerinin Bulanık Çok Ölçütlü Bir Karar Verme Modeli İle Karşılaştırılması

Abstract

Birleşmiş Milletler insani amaçlı mayın temizleme faaliyetlerinde birçok başarılar elde etmiş olmasına rağmen problem ciddiyetini hala korumaktadır. Mayın tespit yöntemlerinden mayın detektörleri tek başına %100 güvenilir değildir. Tüm tespit yöntemlerinin sistemsel şekilde ele alınması gerekmektedir. Ancak mayın detektörleri birçok durumda özellikle daha az riskli ve hızlı olabilen teknolojik yöntemlere göre daha iyi olabilmektedir. Bu çalışmada AHP ve bulanık AHP yöntemleri uygulanmıştır. AHP problemi alt problemlere bölerek, her bir alt problemin çözümünü tek bir sonuçta toplamaktadır. Bu yöntem, kararı etkileyen kuvvetler olan algılamaları, duyguları, yargıları ve geçmiş tecrübeyi bir çerçevede toplayarak karar vermeyi kolaylaştırmaktadır.AHP nin karar vericinin yargılarının kesin olmama halini dikkate almaması ve subjektif değerlendirmesini karara yansıtması gibi olumsuzluklarının üstesinden gelmek maksadıyla hiyerarşik yapıdaki kriterlerin ağırlıklarını ölçmek için bulanık ölçeğin kullanılması önerilmiştir. Bu amaçla bulanık AHP yöntemi de kullanılmıştır. Sonuç olarak en iyi metal mayın detektörü seçiminde kullanılan iki ÇÖKV yöntemine göre aynı sonuçların elde edilmesi, karar vericiye en iyi metal mayın detektörü seçiminde daha sağlam bir karar zemini oluşturmaktadır.

Although United Nations has a lot of success in humanitarian demining actions, the problem still keeps its seriousness. As a detection method, mine detectors are not reliable % 100 alone. All detection methods should be used in a systematical way. In many circumstances mine detectors can be better than technological methods especially be less risky and fast. In this study AHP and fuzzy AHP methods are used. AHP is about breaking a problem down and then aggregating the solutions of all the subproblems into a conclusion. It facilitates making a decision by organizing perceptions, feelings, judgments and memories which are the forces influencing a decision. AHP some disadvantages; it doesn t take into consideration uncertainty of decision maker s judgements. Also AHP reflects the decision maker s subjective evaluation to the decision. It was suggested that the fuzzy scale is used to measure the weights of criteria in the structure of hierarchy. For this reason fuzzy AHP method also is used. As a result, the selection of the best metal mine detector was achieved with the both MADM methods and we had same results. So, these results give a strong decision baseline for the decision maker to select the best metal mine detector.