Kentsel Koruma Sürecinde Görselleştirme Tekniklerinin Etkinliğine Yönelik Kullanıcı Algısının Ölçülmesi

Abstract

Bu çalışma, tarihi kentsel çevrenin değerlendirilmesine yönelik kapsamlı mekansal içerikte işlevsel olanakları kullanan, mekansal verinin incelenmesinde güvenilir olan, planlama ve tasarım sürecinde farklı kullanıcı grupları arasında bilgi erişimi ve paylaşımını geliştirmeyi hedefleyen üç boyutlu kentsel modellerin etkinliğini incelemekte ve geleneksel iki boyutlu haritalama tekniğinin etkinliğiyle karşılaştırmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, tarihi çevrenin değerlendirilmesinde etkin ve yenilikçi bir görselleştirme tekniği olarak üç boyutlu kentsel modelin geliştirilmesi ve farklı kullanıcıların algısına yönelik bu modelin etkinliğinin değerlendirilmesidir. Araştırma modelinde kullanılan yöntem, uygulama alanı olan Zeyrek tarihi kentsel alanında üretilen iki ve üç boyutlu görselleştirme tekniklerinin etkinliğine yönelik, farklı kullanıcı gruplarına yapılan anket çalışmasına dayanmaktadır. Anket çalışması, meslek adamları olarak lisansüstü öğrencileri, planlama ve koruma kurumlarında çalışanlar ile yaşayanları temsil etmek üzere, Zeyrek tarihi kentsel alanına yürüme mesafesinde yer alan ortaöğretim kurumlarındaki lise öğrencileri için geliştirilmiştir. Görüşme yapılan kullanıcıların algılarını ölçmeye dayalı olan anket çalışması ile üretilen verilerin değerlendirilmesinde betimleyici ve çözümleyici sayısal ölçme yöntemleri kullanılmaktadır. Doktora çalışmasının başlıca sonucu olarak tarihi kentsel alanlarda, kapsamlı mekansal inceleme ve değerlendirme çalışmalarında, üç boyutlu kentsel modelin sağladığı işlevsel olanakların ve özelliklerin tanımlandığı görülmektedir. Görselleştirme tekniklerinin etkinlik düzeyleri karşılaştırıldığında, üç boyutlu kentsel model ile kullanıcıların alanın genel özelliklerini tanımlama, kendilerini konumlandırabilme, topografyayı anlayabilme ve projeyi - koruma kararlarını anlama düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmektedir.

This study, examine the efficiency of three-dimensional urban models which is developed in sufficient accuracy level with the functional attributes of comprehensive spatial content while improving the access and interaction of information among user groups. This examination is held within the comparison of efficiency levels between three-dimensional urban model and two-dimensional mapping technique as a conventional visualization technique. The aim of this study is to develop three-dimensional urban model as an efficient and innovative visualization technique in order to evaluate urban historic site and to investigate the efficiency of this model by users’ perception. Methodology in the research model is based on the questionnaire which is gathering the user’s responses regarding the efficiency of two and three-dimensional visualization techniques which are developed in case area, Zeyrek urban historic site. This questionnaire is developed for graduate students and members of staff in public institutions related to planning and conservation as professions and senior students who are educating in the high schools, in the walking distance of Zeyrek urban historic site as representatives of inhabitants. Users’ responds are investigated and assessed in quantitative methods with both descriptive and exploratory statistics. As the fundamental finding of the study, it is concluded that more functional attributes and characteristics in three-dimensional urban models are defined in the comprehensive spatial analyses and investigations than two-dimensional mapping technique. When comparing the efficiency levels of both visualization techniques, three-dimensional urban model has higher scores in the entire variables but the most prominently in comprehension of general characteristics of the site, orientation sense of users and cognition of the project and conservation decisions.