Uygulamalı Sismik Yöntemlerde Atış-alıcı Dizilim Tasarımları

Abstract

Bu çalışmada, uygulamalı sismik yöntemlerde atış alıcı dizilimleri üzerinde durulmuş, sismik verilerdeki sinyal gürültü tiplerinden ve bunların oranından bahsedilmiş, sinyal gürültü oranını arttırmak için atış alıcı dizilimleri kullanıldığından ve bu dizilimlerin arazi çalışmaları, matematiksel ve fiziksel teorileri ve bu teorilerden yola çıkarak, dizilimlerin cevaplarının hesap edilmesi ve çıkan sonuçların değerlendirilip, dizilimlerinin birbirlerine göre güçlü ve zayıf yönlerinin karşılaştırılmaları yapılmıştır. Dizilim cevaplarının hesap edilmesinde tüm çalışmalarda yüzey dalgaları hedef alınmış ve yüzey dalgalarının sismik kayıtlardan atış alıcı dizilimleri ile yok edilmesi konusunda yoğunlaşılmıştır. Yapılan değerlendirilmelerde yüzey dalgalarının bir atış alıcı dizilimi ile sismik kayıtlardan yok edilmesi konusunda, Chebyshev dizilimleri hem sismik arazi uygulamalarında hemde sistem cevabı olarak daha başarılı olduğu gözlenmiştir.

In this thesis, shot-receiver array designs in seismic prospecting is studied. The noise is classified under two main classes: coherent noise and random noise. Signal to noise ratio is very important in seismic prospecting and one of the purpose of arrays is to improve the singal to noise ratio in the records. The most dominant coherent noise is the surface waves in the raw seismic data. To eleminate the surface waves, source-receiver arrays are designed and used in the field during data collection. The arrays are based on a number of receiver or source elements equally spaced on a line or evenly distributed on a surface. Linear arrays and Chebychev arrays are studied and examples of array design are given for the selected noise parameters.