Women's use of space in Tehran modern houses constructed between 1960-1980

Abstract

The main objective of this thesis is the exploration and detailed examination of the women's use of space in modern dwellings constructed between the years 1960-1980 in Tehran, Iran, by considering political, economic and socio-cultural dynamics. The research is based on theories of the use of space, gender and domesticity which are supported by studies in culture, spatial behavior and modernity. Furthermore, factors such as the social, economic and political transformation of the country were studied. In addition, Iran's modern architecture and domestic life evolution were investigated to achieve an image of modern Iran and its residential situation in the period in question. Finally, cases of modern domesticity and women users were studied and analyzed to develop the discussion and the results. Iran's modernization process began from the late nineteenth century and early twentieth century with political and economic reforms that were followed by socio-spatial reforms. The state's policy of modernization intensified following the White Revolution of the 1960s and the economic boom of the 1970s. Tehran was the capital of the modernization and a ground pattern for socio-spatial transformation in the country. The images of modern living spaces and modern society with a focus on women as agents of change and discontinuity were imported from the west. Modern socio-spatial ideas were in confrontation with the traditional and the local ways of life, but these ideas transformed and adapted the status quo. Although the imported patterns of the modernism are similar in non-western countries, Iran had a radical approach to it as a result of the state's top-down modernity policies. Modern domesticity was idealized, and the image of the modern woman emerged as a result of the state's modernization aspiration and the social opportunities with a growing number of middle-class educated women with financial independence. The concepts of "modern home, life, and woman" were promoted by Euro-American models. The state dominated economical and international structures had significant roles in socio-spatial reforms in Iran. The constitutional revolution (1906) was seen as the propulsion engine of the socio-cultural reforms in the early century. The pace of the reforms was accelerated after WWII due to social, political and economic transformations. The outcome of the reforms was a modern society made up of educated and useful individuals which was placed at the center of socio-political identity. The modern reforms lead to the modern taste and lifestyle. The core of the new lifestyle and new cultural practices manifested themselves in domestic life and in other fields. The years between 1920-1980 (first and second Pahlavi period) witnessed many reforms and changes in housing and residential neighborhoods. The government's housing policies affected the building process. Extending social life in houses to the public, producing a modern middle-class as a result of educational reforms constituted new steps to change and transformation. Economic transformation as a result of the oil industry and the relevant events such as its extraction, raising the prices, and its nationalization all affected the housing sector. Many residential neighborhoods were constructed with the cooperation of foreign architectural firms and consultants. Moreover, constructing residential neighborhoods in oil cities by 1920, the establishment of home-economics schools by President Truman's Point 4 program, introducing home appliances (imported-montage-local), post-WWII modernization, the oil boom and increase in the ability of consumers to buy goods, resulted in new concepts of taste, beauty, gender, class, consumption, religious and national identity taking shape in the domestic realm. Modernization became the government's first plan for the country and the capital. The accelerated urbanization and industrialization were followed by the social changes such as the growth of the young generation, the growth rate in the urban middle-class families, and the rise of immigration to big cities. Moreover, the oil industry and the economic growth resulting from it supported the state's plans. Consequently, the construction of residential complexes and towers accelerated in this period to address the needs of the new and educated middle-class families. Modern domestic life and women as an integral part of the modernization process became a focal point of the government. Public and private boundaries broke down, gender roles and duties inside and outside home were redefined. New domestic spaces replaced traditional gender-based spatial divisions. The housekeeping taught to women through different programs came to be rationalized, standardized and sanitized. The instructions focused on minimizing the women's use of energy in order to enable them to carry out more tasks related to home, family and society. They were educated as modern mothers and wives of the home and at the same time participated in the public economic and socio-cultural activities of the nation. The research question focused on the women's use of space in Tehran modern houses constructed in the last two decades of the Pahlavi period (1960-1980); their everyday life, modification, and alteration of the space. The study had a historic approach to both the domestic evolution and the women's use of space. Therefore, the impact of political, social, and economic circumstances and their consequences in housing and women's family, social, and private life was considered. The modern history of Iran is divided into four periods including pre-Pahlavi, first and second Pahlavi, post-revolutionary. Iran's modernization process accelerated in the 1960s and 1970s due to economic and social changes. Housing construction developed with people flooding from small cities and villages to Tehran. Low and high-rise apartments, row houses, and residential complexes were planned by the state and private sector to cope with the housing problem. Modern housing improved the standard of living for the vast majority of the population. However, being modern in a traditional society with strict cultural values took another shape. Spaces were modern but users did not know how to reconcile past and present, modern and traditional, Iranian and foreign. There was coexistence between religious, traditional, and modern ways of life. In this framework, analyzing women's use of space includes studies of the effects of the modernization, adoption, and adaptation process and how political, economic, and socio-cultural systems influence that process and how women used and modified space during that time. In this sense, the role of the state, different western programs, and the press aimed to shape the new image of women inside and outside the home. The focus of this study was on the everyday life of women and spatial connections. The methodology of this research was a qualitative method and narrative inquiry that includes archival research, memories, photographs, and in-depth interviews. Twenty women aged 38-72 from six different settlements participated in the study. These settlements were constructed during the process of modernization of the capital between the years 1960-1980 and promoted new and modern lifestyles for the newly emerged modern middle-class. The participants were asked through an in-depth interview to tell the story related to their home. The interviews took 60-120 minutes and were conducted in two different periods, October 2016, and November 2017. The data was analyzed through narrative content analysis using Atlas. ti 8.0 qualitative software package. The stories are interpreted through exploring codes, writing comments and comparing them. Searching common subjects in the narratives led to the identification of themes and sub-themes. The results showed that the factors that affected the use of space and adjustments were manifold with several links between socio-cultural norms, women's everyday life, and use of space. Some of these connections represented demographic and economic sources, whereas others had physical, environmental, and socio-political sources. These were categorized into three domains, in accordance with user profile, dwelling unit, and settlement. Use and alterations of space in the user profile domain are internal and were related to the demographic and economic issues of the households such as changes in the life stages of the family and their economic situations. These included changes in age or structure of the family. The economic condition of the family is significant in the use and alterations in space in two aspects: the current situation and women's contribution to the economy of the family. Overload of different uses or rooms without use, and allocating some parts of the living room, kitchen, or bedrooms for doing outside work are some of the main changes in special organization and modifications. In the dwelling unit domain, study results show that women's everyday life, time-space activities and socio-cultural norms have a direct impact on the use of spaces. The different families show different uses and adaptations in the same domestic space resulting from their way of life. Modern homes aimed to liberate women from participating in society and public life. In reality, the everyday life of women, and socio-spatial divisions had separated the women from the outside world. Dwelling units changed to a place for integrating different activities related to housework and wage work. Furthermore, socio-cultural concepts such as privacy, cleaning, and traditions gave meaning to the use of space. Segregation of the domestic spaces using curtains, decorative walls, or furniture had emphasized the significance of private/public, back/front, presentable/unpresentable, pure/ impure (najis) spaces of the home. The settlement domain included external factors that affected women's use of space such as the characteristics of the surrounding neighborhood or socio-political factors. These are constraints or extensions of the domestic space to the public and vice versa. For example, results show how women domesticate the public spaces, or how the public spaces of the settlement provide more uses for women's activities, such as bicycle riding or walking dogs and parties that normally are unacceptable in the society. Moreover, the physical characteristics of the settlements such as accessibility to bazaar, family, security, comfort, fame, gardens, and children's playing grounds are significant in making them desirable or undesirable living spaces for women. Transformations in social and political values affected the use of space most of the time. These included losing previous functionality, replacing it with new ones, residential dissatisfaction and emerging preservative/secular, public/private life dichotomies. In this framework, analyzing women's use of space through the concepts of gender and domestic life provides further studies of the effects of the modernization, adoption and adaptation process and how political, economic and socio-cultural systems influenced that process and how women used and modified space during that time. Using qualitative and narrative research methodology, the focus of this study was on the everyday life of women and their spatial connections. Investigating the post WWII domestic life from women users' point of view provide further sensitivity to architectural design and evolution. The study of gender and space relationship represent new perspectives in housing quality and residential satisfaction

Bu tezin temel amacı, İran'ın Tahran kentinde 1960-1980 yılları arasında inşa edilen modern konutlarda kadınların mekân kullanımının siyasi, ekonomik ve sosyo-kültürel dinamikler dikkate alınarak araştırılması ve detaylı incelenmesidir. Araştırma, kültür, mekansal davranış ve modernite çalışmalarıyla desteklenen mekan kullanımı, cinsiyet ve ev hayatına ilişkin teorilere dayanmaktadır. Ayrıca ülkenin sosyal, ekonomik ve siyasi dönüşümü gibi faktörler de incelenmiştir. Buna ek olarak, söz konusu dönemde modern İran ve konut durumuna ilişkin bir çerçeve sunabilmek için İran'ın modern mimarisi ve ev yaşamının gelişimi araştırılmıştır. Son olarak, tezin tartışma ve sonuçlarını geliştirmek üzere modern aile ve kadın kullanıcılardan örnekler üzerinde çalışılmış ve analizler elde edilmiştir. İran'ın modernleşme süreci on dokuzuncu yüzyılın sonu ve yirminci yüzyılın başından itibaren sosyo-mekansal reformların izlediği siyasi ve ekonomik reformlarla başlamıştır. Devletin modernleşme politikası, 60'ların Beyaz Devrimi ve 70'lerin ekonomik patlamasının ardından yoğunlaşmıştır. Tahran, modernleşmenin başkenti ve ülkedeki sosyo-mekansal dönüşüm için temel model olarak seçilmiştir. Değişimin ve süreksizliğin aracıları olarak kadına odaklanan modern yaşam alanları ve modern toplum imgeleri batıdan ithal edilmiştir. Modern sosyo-mekansal fikirler, geleneksel ve yerel yaşam biçimleriyle bütünleştirilmiş, bu fikirler statükoyu dönüştürülmüş ve uyarlanmıştır. Batılı olmayan ülkelerde modernizmin ithal kalıpları benzer olsa da devletin yukarıdan aşağıya modernite politikalarının bir sonucu olarak İran bu konuda radikal bir yaklaşıma sahiptir. Modern ev yaşamı idealize edilmiş; devletin modernleşme arzusu ve sosyal fırsatların bir sonucu olarak ekonomik bağımsızlığı artan orta sınıf eğitimli kadınların sayısının artmasıyla modern kadın imajı ortaya çıkmıştır. "Modern ev, yaşam ve kadın" kavramları Avrupa ve Amerika modelleriyle desteklenmiştir. Devletin egemen olduğu ekonomik ve uluslararası yapılar, İran'daki sosyo-mekansal reformlarda önemli rollere sahiptir. Anayasa devriminin (1906), yüzyılın başlarında sosyo-kültürel reformların itici motoru olduğuna inanılmaktadır. Sosyal, siyasi ve ekonomik dönüşümler nedeniyle reformların hızı 2. Dünya Savaşından sonra artmıştır. Reformların sonucu, sosyo-politik kimliğin merkezinde yer alan eğitimli ve yararlı bireylerden oluşan modern bir toplumdur. Modern reformlar, modern zevk ve yaşam tarzının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Yeni yaşam tarzı ve yeni kültürel pratiklerin esası, ev hayatı ve diğer alanlarda ortaya çıkmıştır. 1920-1980 (birinci ve ikinci Pehlevi dönemi) arasındaki yıllar, konut ve yerleşim alanlarında birçok reform ve değişikliğe tanık olmuştur. Hükümetin konut politikaları yapım süreçlerini etkilemiştir. Sosyal yaşamın evlerden topluma yayılması, eğitim reformları sonucunda modern bir orta sınıf üretilmesi, değişim ve dönüşüm için yeni adımlar oluşturmuştur. Petrol endüstrisinin getirdiği ekonomik dönüşüm ve buna bağlı olarak petrolün çıkarılması, fiyatların yükseltilmesi, kamulaştırılması gibi olaylar sonuç olarak konut sektörünü etkilemiştir. Birçok konut yerleşimi, yabancı mimarlık firmaları ve danışmanların iş birliği ile inşa edildi. Bunun yanısıra, 1920 yılına kadar petrol şehirlerinde konut mahalleleri inşa edilmesi, Başkan Truman'ın Point 4 programı tarafından ev ekonomisi okulları kurulması, ev aletlerinin (ithal-montaj-yerel) tanıtılması, İkinci Dünya Savaşı sonrası modernleşme, petrol patlaması ve tüketicilerin satın alma kabiliyetinde artış, zevk, güzellik, cinsiyet, sınıf, tüketim, dini ve ulusal kimlik gibi kavramlar ev hayatı alanında şekillenmiştir. Modernleşme, hükümetin ülke ve başkent için ilk planı olmuştur. Hızlanan kentleşme ve sanayileşme, ardından genç kuşağın büyümesi, kentli orta sınıf ailelerin artması ve büyük kentlere göçün hızlanması gibi toplumsal değişimlere yol açmıştır. Dahası, petrole ve sektöre bağlı ekonomik gelişim devletin planlarını desteklemiştir. Sonuç olarak, bu dönemde, yeni ve eğitimli orta sınıf ailelere hitap eden konut kompleksleri ve yüksek konut bloklarının inşası hızlandırılmıştır. Modernleşme sürecinin ayrılmaz bir parçası olarak modern ev yaşamı ve kadınlar, hükümetin odak noktası olmuştur. Kamusal ve özel sınırlar yıkılmış, toplumsal cinsiyet rolleri, ev içindeki ve dışındaki görevler yeniden tanımlanmıştır. Yeni ev içi mekanlar, geleneksel cinsiyet temelli mekansal bölünmelerin yerini almıştır. Ev işleri, rasyonelleştirme, standartlaştırma ve sağlıklılaştırma amaçlı farklı programlarla kadınlara öğretilmiştir. Talimatlar, kadınların ev, aile ve toplumla ilgili daha fazla görevi yerine getirmelerini sağlamak üzere enerji israfını en aza indirmeye odaklanmıştır. Modern anne ve eşler olarak eğitilmişler ve aynı zamanda kamusal ekonomik ve sosyo-kültürel faaliyetlerle katılmışlardır. Araştırma sorusu, Pehlevi döneminin (1960-1980) son yirmi yılında inşa edilen Tahran modern evlerinde kadınların mekanı kullanımı; günlük yaşamları, mekânın değiştirilmesi ve dönüştürülmesi üzerine odaklanmaktadır. Çalışma hem ev içi yaşamının hem de kadınların mekan kullanımının gelişimine ilişkin tarihsel bir yaklaşıma sahiptir. Bu nedenle, politik, toplumsal ve ekonomik koşullar ve bunların konuttaki sonuçları ve kadının aile, sosyal ve özel hayatındaki etkileri dikkate alınmıştır. İran'ın modern tarihi, Pehlevi öncesi, birinci ve ikinci Pehlevi, devrim sonrası olmak üzere dört dönemde incelenmiştir. İran'ın modernleşme süreci ekonomik ve sosyal değişimler nedeniyle 60'lı ve 70'li yıllarda hızlanmış; küçük şehirlerden ve köylerden Tahran'a akın eden insanlarla konut yapımı gelişmiş; devlet ve özel sektör tarafından konut sorunuyla baş etmek için planlanan alçak ve yüksek katlı apartmanlar, sıra evler ve rezidans kompleksleri gerçekleştirilmiştir. Modern konutlar, nüfusun büyük çoğunluğu için yaşam standardını iyileştirmiştir. Bununla birlikte, katı kültürel değerlere sahip geleneksel bir toplumda modern olmak farklı bir biçimde olmuştur. Mekanlar moderndir, ancak kullanıcılar geçmiş ile bugünü, modern ile gelenekseli, İranlı ile yabancıyı nasıl uzlaştıracaklarını bilmemektedir. Dini, geleneksel ve modern yaşam biçimlerinin bir arada varoluşu söz konusudur. Bu çerçevede, kadınların mekan kullanımının analizi; modernleşme, benimseme ve uyarlama süreçlerinin etkileri, siyasi, ekonomik ve sosyo-kültürel sistemlerin süreci nasıl etkilediği ve kadınların mekanı zaman içinde nasıl kullandığı ve değiştirdiği üzerine çalışmaları kapsar. Bu anlamda ev içinde ve dışında kadınların yeni imajının şekillendirilmesinde devletin, farklı batılı programların ve basının rolleri incelenmiştir. Bu çalışmanın odak noktası, kadınların günlük yaşamları ve mekansal bağlantıları üzerine kurulmuştur. Bu araştırmanın metodolojisi, arşiv araştırması, anılar, fotoğraflar ve derinlemesine görüşmeleri içeren nitel bir yöntem ve anlatı araştırması olarak tanımlanmıştır. Araştırmaya altı farklı yerleşimde yaşayan 38-72 yaş aralığında 20 kadın katılmıştır. Bu yerleşimler, 1960-1980 yılları arasında başkentin modernleşme sürecinde inşa edilen ve yeni ortaya çıkan modern orta sınıf için yeni ve modern yaşam tarzlarını teşvik eden örneklerdir. Katılımcılardan evleriyle ilgili hikayelerini anlatmalarına yönelik derinlemesine bir görüşme istenmiştir. 60-120 dakika süren bu görüşmeler Ekim 2016 ve Kasım 2017 olmak üzere iki farklı zaman diliminde gerçekleştirilmiştir. Veri analizi için, Atlas ti 8.0 kalitatif yazılım paketi kullanılarak anlatı içerik analizi gerçekleştirilmiştir. Hikayeler, kodlar keşfedilerek, yorum yazılarak ve karşılaştırmalar yapılarak yorumlanmıştır. Anlatılarda ortak konuların araştırılması, temaların ve alt temaların belirlenmesini sağlamıştır. Sonuçlar, mekan kullanımı ve uyarlamalarını etkileyen faktörlerin sosyo-kültürel normlar, kadınların günlük yaşamı ve mekan kullanımı arasında çeşitli bağlantılarla çok yönlü olduğunu göstermiştir. Bu bağlantılardan bazıları demografik ve ekonomik kaynakları temsil ederken, diğerleri fiziksel, çevresel ve sosyo-politik kaynaklara sahiptir. Bunlar kullanıcı profiline, konut birimine ve yerleşim yerine göre üç alanda kategorize edilmiştir. Kullanıcı profili başlığında mekan kullanımı ve değişiklikleri içe aittir ve ailenin yaşam evrelerinde değişiklikler ve ekonomik durumları gibi hanelerin demografik ve ekonomik özellikleri ile ilgilidir. Bunlar, yaş durumu ve ailenin yapısındaki değişiklikleri içerir. Ailenin ekonomik durumu; mekan kullanımı ve değişimlerinde mevcut durum ve ailenin ekonomisine kadının katkısı olmak üzere iki açıdan önemlidir. Farklı kullanımların aşırı yüklenmesi veya odaların kullanılmaması, oturma odasının, mutfağın veya yatak odalarının bazı kısımlarının dışarıda çalışmak için tahsis edilmesi, mekan organizasyonu ve modifikasyonundaki ana değişikliklerden bazılarıdır. Konut birimi başlığında çalışma sonuçları, kadınların günlük yaşamının, zaman-mekan eylemlerinin ve sosyo-kültürel normların mekanların kullanımı üzerinde doğrudan etkisi olduğunu göstermektedir. Farklı aileler, yaşam tarzlarına göre aynı ev içi mekanda farklı kullanım ve adaptasyon süreçleri göstermektedir. Modern evler, kadınları toplum ve kamusal hayata katılmakta özgür bırakmayı amaçlıyordu. Gerçekte, kadınların gündelik yaşamı ihmal edilmiş ve sosyo-mekansal bölünmeler, kadınları dış dünyadan ayırmıştır. Konut birimleri, ev işleri ve ücretli işlerle ilgili çeşitli faaliyetleri entegre edecek bir yer haline gelmiştir. Ayrıca mahremiyet, temizlik, gelenekler gibi sosyo-kültürel kavramlar mekanın kullanımına anlam kazandırmıştır. Ev içi mekanların perde, dekoratif duvarlar, mobilyalar ile ayrıştırılması, evin özel / kamusal, arka / ön, gösterilebilir / gösterilemez, temiz / necis alanlarının önemini vurgulamıştır. Yerleşim başlığı, çevredeki mahallenin özellikleri veya sosyo-politik faktörler gibi kadınların mekanı kullanmasını etkileyen dış faktörleri içerir. Bunlar, ev içi mekanın kamusala yönelimindeki kısıtlamalar veya uzantılarıdır ve bunun tersi de geçerlidir. Örneğin sonuçlar, kadınların kamusal alanları nasıl evcilleştirdiğini ya da yerleşimin kamusal alanlarının bisiklete binme, köpekle yürüme, normalde toplumda kabul edilemez olan partilere katılım gibi kadın faaliyetleri için nasıl daha fazla kullanım sağladığını göstermektedir. Ayrıca yerleşim alanlarının pazar a ulaşılabilirlik, aile için güvenlik, rahatlık, şöhret, bahçeler, çocuk oyun alanları gibi fiziksel özellikleri de kadınların arzu edilen ya da istenmeyen yaşam alanlarına dönüştürülmesinde önemlidir. Sosyal ve politik değerlerdeki dönüşümler çoğu zaman mekan kullanımını etkilemiştir. Bunlar, önceki işlevselliği kaybetmeyi, yenileriyle değiştirmeyi, konut memnuniyetsizliğini ve ortaya çıkan tutucu / laik, kamusal / özel yaşam ikilemlerini içerir. Bu çerçevede, kadınların mekân kullanımlarını toplumsal cinsiyet ve ev içi yaşamı kavramları üzerinden analiz etmek; modernleşme, benimseme ve uyarlama süreçlerinin etkileri; siyasi, ekonomik ve sosyo-kültürel sistemlerin süreci nasıl etkilediği ve kadınların zaman boyunca mekanı nasıl kullandığı konularında gelecek çalışmalara ışık tutacaktır. Nitel ve anlatısal araştırma metodolojisini kullanan bu çalışmanın odak noktası, kadınların günlük yaşamları ve mekansal bağlantılarına yönelmektedir. İkinci Dünya Savaşı sonrası ev içi yaşamının kadın kullanıcıların bakış açısından incelenmesi, mimari tasarım ve gelişimine daha fazla duyarlılık sağlamakta; toplumsal cinsiyet ve mekan ilişkisinin çalışılması, konut kalitesi ve konut memnuniyetinde yeni perspektifler açmaktadır.