Bina içi çevre mekanlarının işlevine ve bina kabuğuna bağlı iklimsel konfor açısından yön seçiminde bir yöntem

Abstract

Bu çalışmada, opak kabuk iç yüzeyinde gerçekleşen yüzey sıcaklıkları ile iklimsel konfor açısından olması gerekli iç yüzey sıcaklıkları arasındaki farklara dayalı olarak, mekânların yönlendirilme sini amaçlayan bir yöntem geliştirilmiştir. Yöntemin, işlevi, kabuk bileşenleri, yatay ve düşey bölme elemanları, ölçüsel boyutları, kullanıldığı zaman ve süre, bulunduğu iklim bölgesi bilinen, bir binaya ait herhangi bir mekân için kullanılması sözkonusudur. Bu yöntemde, iklimsel konfor açısından, bina içi çevre hava sıcaklığı ile ortalama ışınımsal sıcaklık arasındaki, kullanıcının hiç bir desteğe gereksinme göstermeden, kendi metabolizmal gücüyle karşılayabileceği limit sıcaklık farkının (±e), bina içi çevre hava sıcak lığı ile bina kabuğu iç yüzey sıcaklığı arasında, mekânın kullanıldığı zaman dilimi içerisinde korunabilmesi esas alınmıştır. Bina kabuğunu saydam ve opak bileşen meydana getirmektedir. Opak bileşeni oluşturmak için çok çeşitli malzeme kullanmak olanaklı olmasına rağmen, saydam bileşeni oluşturan malzemeler aynı seçenek zenginliğine sahip değildir. Diğer taraftan, saydam bileşeni meydana getiren ana malzeme camdır. Binalarda kullanılan pencere camlarının zaman geciktirmesi ihmal edilebilecek seviyededir. Dolayısıyle kabuk dış yüzeyinde oluşan sıcaklıklar sebebiyle, kabuk bünyesinde gerçekleşen ısı geçişini kontrol etmek, opak bileşene düşmektedir. Yöntem, yukarıda belirtilen kabuller çerçevesinde, opak kabuk iç yüzeyinde, yönlere göre gerçekleşen ve istenen iç yüzey sıcaklıkları arasındaki farklara dayalı olarak, sözkonusu mekânın, yönlendirilmesine ilişkin tercih sıralaması belirlemektedir. Buna göre, bina içi çevreyi meydana getiren mekânların, bina dışı çevre ile ilişki kurabilmesi, aynı zaman da birbirleriyle olan ilişkilerinin koordinasyonu olanaklı olmaktadır. Bina dışı çevre etkenlerinin, bina içi çevredeki termal etkilerine dayalı olan bu sıralamanın, diğer yönlendirme yöntemlerinde olduğu gibi, yöredeki rüzgâr etkileri dikkate alınarak düzeltilmesi de, yön temde öngörülmektedir. Opak kabuk iç yüzey sıcaklıkları, mekânda bir ek yapma ısıtma sisteminin görev yaptığı kabul edilerek, sonlu farklar yöntemini kullanan bir bilgisayar programı ile hesaplanmaktadır. Bu yöntemle, bir bina içi çevreyi oluşturan mekânların bina dışı çevre ile olan iliş kilerinin hangi yönlerde kurulması gerektiğine, diğer tasar değişkenlerine ilişkin kriterler önemini kaybetmemek üzere, iklimsel konfor açısından karar vermek olanaklıdır.