Abdülbaki Nasır Dede'nin Tedkık U Tahkik'inde Geçen Makamlarla Dönem Bestekarlarının Eserlerindeki Makamların Mukayesesi

Abstract

Bu araştırmada Abdülbâkî Nasır Dede'nin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiş, çalışmamızın temel konusunu teşkil eden makamlar ve o dönemin bestekârlarının günümüze intikal eden eserlerinin repertuar taraması yapılmıştır. Dönemin makam anlayışı, makamlarda kullanılan isimlerle karşılaştırılmış ve farklılıklar tablolarda belirtilmiştir. Abdülbâkî Nasır Dede döneminde kullanılan makamlar ve terkibler, Tedkîk'de ismi geçen bestekârların eserleri ile mukayese edilmişdir. Mukayesesi yapılan bir Sultan ve beş Musâhib bestekârın eserlerinde kullandıkları makamlar şema halinde tablolarda ifade edilmiştir. Ayrıca Tedkîk'de ismi geçmekle birlikte başka makâmlardaki besteleri günümüze intikal etmiş altı bestekârımızın kullandıkları bu farklı makamları şema halinde tablolarda ifade edilmiştir. Son olarak da, ondört makamın Tedkîk'de tarif edildiği şekliyle araştırmaya alınarak ve bu tarif doğrultusunda makamlarda kullanılan sesler tesbit edilerek porte üzerinde belirtilmiştir. Belirtilen bu dizileri altı bestekârın eserleri üzerinde mukayese edilerek, o dönemden bu güne intikal eden eserleri ve makam seyirlerinin, benzerlikleri ve farklılıkları, bulunabilen nüshalar üzerinde de edisyon kritik yapılarak belirtilmiştir.

This study starts with an introduction of the life and compositions of Abdülbakî Nasır Dede. Then the repertoires of the composers of that period transmitted to the present day together with the makams have been reviewed. Their perceptions of makams have been compared with the names of the makams used and differences have been tabulated. The makams and compounds (terkibs) used in Abdülbakî Nasır Dede's period have been listed with the compositions of the authors mentioned in Tedkîk u Tahkik. A schematic presentation of the works according to makâms of six composers one of which is a sultan, is added. Another table featuring different makams used by the six composers but not mentioned in Tedkîk u Tahkîk is presented. Lastly, fourteen makams have been investigated as they are described in Tedkîk u Tahkîk and their tonal structure is notated in accordance with the descriptions. This presentation of tones has been checked and compared in the works of six composers taking into account the melodic progression, the similarities and differences in available versions