Kapiler elektroforez – örnek sıkıştırma yöntemi ile idrarda orotik asit tayini

Abstract

Son yıllarda, klinik, biyolojik ve gıda örneklerindeki organik asit içeriklerinin belirlenmesinin önemi artmakta ve giderek büyüyen bir araştırma alanı oluşturmaktadır. Biyolojik örnek olarak insan kan ve idrarında bulunan çeşitli organik asitlerin konsantrasyon seviyesinin düşük ya da yüksek olmasına bağlı olarak birçok hastalığın teşhisinin mümkün olduğu bilinmektedir. Orotik asit de bu maddelerden biridir. Orotik asit bir pirimidindion ve bir karboksilik asittir. Tarihsel olarak B vitamini kompleksinin bir parçası olduğuna inanılıyordu ve B13 vitamini olarak adlandırıldı, ancak günümüzde bir vitamin olmadığı bilinmektedir. İnsanlarda ve diğer organizmalarda, orotik asit, dihidroorotatı orotik aside dönüştüren dihidroorotat dehidrojenaz enzimi tarafından sentezlenir. Kalıtsal orotik asidüri enzim eksikliğinden kaynaklanan ve pirimidinleri sentezleme yeteneğinin azalmasına neden olan bir hastalıktır. De novo pirimidin sentez yolunun bilinen tek enzim eksikliğidir. Orotik asidüri, orotik asidin üridin monofosfat (UMP)'a dönüştürülememesi nedeniyle idrarda aşırı orotik asit atılımı ile karakterizedir. Çocuklarda ise megaloblastik anemiye ve DNA ile RNA sentezinde kısıtlamaya yol açarak zihinsel ve fiziksel gelişimsel gecikmelere neden olur. Etkin bir ayırma tekniği olan kapiler elektroforez bir elektrik alan altında en küçük yapıdaki iyonlardan en büyük biyomoleküllere kadar taneciklerin yüksek voltaj uygulanarak göç ederek ayrılması olayıdır. Diğer kromatografik yöntemlerle karşılaştırıldığında kapiler elektroforez yöntemi daha yenidir ve klinik araştırmalarında giderek artan bir yere sahiptir. CE'nin avantajları; yüksek ayırma etkinliği, kısa analiz süreleri, yüksek ayırma hızı, az miktardaki örnek ve çözücü olarak su kullanılmasıdır. Silika kaplı kapiler kolonlar ise kromatografik kolonlara göre çok ucuzdur, çalışma arasında kolayca yıkanır ve dolgu kolonlarda görünen matris kirlenmesi problemi yoktur. Bu çalışmada, bahsedilen hastalıkların teşhisinde güvenilir ve hassas bir metod geliştirilmesi amaçlanmıştır. Kapiler zon elektroforez cihazı ile iletkenlik dedektörü kullanılarak insan idrarındaki orotik asidin miktarının kantitatif tayini için seçici, güvenilir ve hassas bir yöntem geliştiriImesi üzerine çalışılmıştır. Ayırıcı tampon olarak, 20 mM morfolinoetansulfonik asit (MES), 10 mM Histidin ve 0,1 mM CTAB kullanılmıştır (pH = 6,5). İdrar ortamındaki analiz sonucunda LOD ve LOQ değerleri 0,103 mg/L ve 0,344 mg/L olarak, su ortamındaki analiz sonucunda ise LOD ve LOQ değerleri sırasıyla 0,014 mg/L ve 0,047 mg/L olarak hesaplanmıştır.