Afyon İli Ömer-gecek Jeotermal Sahasının Enerji Kullanım Davranışının İncelenmesi

Abstract

Türkiye sahip olduğu aktif yapısı sebebiyle oldukça fazla sayıda jeotermal sıcak sulara sahiptir. Jeotermal sıcak sular yenilebilir enerji kaynakları olup, Türkiye’de ısıtma amaçlı olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır. Jeotermal suların temas halinde oldukları kayaçlarla etkileşimi sonucunda, beraberinde getirdiği çözünmüş maddelerin doğaya zarar vermesini önlemek ayrıca rezervuar basıncının korunmasını sağlamak amacıyla kuyu işletmelerinde reenjeksiyon metoduna başvurulmaktadır. Ancak Afyon, Ömer-Gecek örneğinde olduğu gibi reenjeksiyon kapasitesi sınırlıdır. Reenjekiyon kapasitesinden fazla kullanılan suyun yüzey sularına drene edilmesi uzun zaman sonucunda yüzey sularında ve suların boşaldığı göl gibi kapalı havzalarda ekolojik değişikliğe sebep olmaktadır. Gereğinden fazla kullanılan jeotermal su rezervuar basıncını düşürmekte, operasyon maliyetlerini arttırmakta ve kullanılan donanımların ömrünü kısaltmaktadır. Bundan dolayı en uygun debinin belirlenmesi ve uygun debinin belirlenmesinde kullanılan etmenlerin basitliği ve anlaşılabilirliği önemlidir. Bu çalışmada en önemli değişken olarak sıcaklık esas alınmıştır. Sıcaklığın yanı sıra ısı kaybı hesaplarında kullanılan rüzgar, güneşlenme ve bir önceki gün içinde kullanılan tüm enerji miktarı gibi parametreler ele alınmıştır. Bu parametrelerle lineer bir model üretilerek, parametre değişimlerinin ne gibi sonuçlar doğuracağı incelenmiştir. Üretilen oto regresif modele göre bir önceki gün kullanılan debi miktarı o gün kullanılacak debi miktarı üzerinde çok etkilidir.

Turkey has lots of geothermal water springs due to its unique active tectonic structure. Geothermal waters are renewable energy source and they are widely used in Turkey for the purpose of residential heating. Reinjection is an essential process that the reverse pumping of water from residences to wells which returns from the heating systems. Reinjection eliminates the detrimental effects of the chemical solutions which come from the interior earth with water due to the interaction with the adjacent sediments and formations. Moreover reinjection helps to maintain the reservoir pressure. On the other hand the reinjection capacity of the field is limited such as Omer-Gecek, Afyon. Using water more than the reinjection capacity causes changing the chemical composition of the surface water or closed watershed such as lake because of the drainage of water to the rivers. In addition to causing decomposition of ecologic life, using more geothermal water than the reinjection capacity also causes decreasing the reservoir pressure and life expectancy of the equipments, and increasing operational costs. For these reasons optimum discharge is very important. The simplicity of the optimum discharge and its applicability are under consideration. In this study the most important parameter for deciding optimum parameter is temperature. Beside temperature, wind, solar radiation and the previous day discharge are taken into account because of their impact on the heat loss calculations. The linear model is created with these parameters, and the effects of the parameter changes are investigated. According to this auto regressive model, previous day discharge is very effective on deciding the required discharge for today.