Büyük ölçekli inşaat projeleri için paydaş yönetim modeli

Abstract

Etkin bir paydaş yönetimi ve paydaş olgusu, hangi sektör, ürün veya proje olduğundan bağımsız olarak herhangi bir üretim sürecinin çeşitli aşamalarında odakta insan faktörüolduğu sürece, önemle dikkat edilmesi gereken konulardır.Her ne kadar teknolojik gelişmeler, makineleşme ve bilgisayar kullanımının yanısıra son yıllardayapay zeka gündemde olsa da, insanın anlaşılması, eğitilmesi ve motive edilmesi, yönetilmesi ve yönlendirilmesi başarıya giden yoldaki temel taşlardandır. Bu açıdan bakıldığında, proje üretim sürecinde yeralan ve paydaşolaraktanımlananherbirbirey,grupveyaorganizasyonunprojebaşarısındakiönemi ve payı inkar edilemez. İnşaat projelerinin tekrarı mümkün olmayan, bir kereye mahsus ve eşsiz olma niteliğiyanında, son yıllarda artan nüfus ve ihtiyaçlar, gelişen ekonomik, teknolojik , politik vesosyo- kültürel konjonktürde büyük ölçekli projelerin -LSCPs- yaygınlaşması, kültürler arası geçişgenlikfarklı proje yönetim yaklaşımlarını zorunlu hale getirmektedir. Emek-yoğun bir üretimin öne çıktığı inşaat sektöründe, büyük ölçekli inşaat projelerinde yeralan paydaş ve paydaş gruplarının çeşitliliği, sayıca fazlalığı, birbirleriyle olanetkileşim ve sıkı ilişkiler sözkonusudur. Projelerin büyüklük ve kapsamları gereği karmaşık yapıları vebelirsizliklerile uzun zamana yayılması ve buna bağlı olarak paydaşların ve projekoşullarının değişime açık olması gibi etkenlerhedeflenen proje başarılarına ulaşmak için etkili yönetim anlayışlarını gerektirmektedir. Çok bilinen ve "demir üçgen" olarak da ifade edilen proje başarı kriterlerinden; maliyet, süre ve kalitenin yanısıra , paydaşı önceleyen ve paydaşınyararı ve memnuniyetini de başarı kriterleri arasında gören Paydaş Teorisi'ne dayananbir yönetim anlayışı öne çıkmaktadır. Etkili paydaş yönetimi kapsamında, sadece projede yeralan ya da projeyi herhangi bir şekilde etkileyen ve/veya ondan etkilenen paydaşları değil, daha geniş anlamda sosyal sorumluluk bilinciyle hareket edilerekprojeden beklenen yararın kamu yararı ile örtüşmesini gözeten bir bakış açısından sözedilebilir. Projeyönetiminintemelbileşenlerindenolanpaydaşyönetimininamacı,birprojeninbaşarıyla tamamlanması için paydaşların desteğini ve katılımını sağlamak, paydaş amaç ve beklentileri ile proje hedeflerinin uyumlu olduğu bir ortamı yaratmak, tüm proje eylemlerini "paydaşları zorlamak yerine problemleri kararlılıkla çözerek" yürütmektir. Organizasyon açısından bakıldığında,birprojenin başarısı,hemprojeveyaüründen eldeedilen faydailehemdeproje üretim sürecinin başarıylayürütülmesinin bir kombinasyonudur. Paydaş bakış açısınagöreise başarı,paydaşlarınprojeyekarşıpozisyonvetutumları,algıveizlenimlerininonlarınprojeden beklentilerini karşılayacak ve proje başarısı için onları motive edecek şekilde, proje başarısıile paydaş memnuniyeti arasında birdenge sağlamaktır.