The adaptation process of the circular economy in housing sector

Abstract

Consumption, material, environmental, and economic problems faced by the linear economic model that has been effective for many years have led to different searches. The Circular Economy is a topic that is popular, especially in European countries, against these problems recently. The construction sector, which has the same problems at the highest level and accordingly, the circular economy model, especially in the housing sector, is an emerging and researched subject. This thesis has aimed to evaluate the adaptation process of the Circular Economy model, which is still in its early stages in the housing sector, and to make suggestions on the adaptation of this process and the future Circular Economy to the housing sector. In line with this purpose, it has been aimed to analyse the subject from general to specific, to conclude with comments and discussions and to answer the identified subproblems, based on the Walcott qualitative data analysis method. The thesis has been divided into six main titles for this purpose. After examining the concept of Circular Economy in the first sections, in the fourth section, the place of the circular economy, which is the main subject in the housing sector, has been examined with examples and case studies. In this context, examples in the Netherlands and Denmark, where the subject is popular in Europe and which we encounter with the first examples, were examined. After, the issue was examined in Turkey, which is one of the main investment branches of the housing and having problems with the linear economy. Especially after the urban transformation in Turkey, the principles developed of sustainability in housing were examined to assess the future of the circular economy model. To measure the ecological and economic contributions that the Circular Economy can create the study has been carried out on the evaluation of the materials that will occur with the demolition of the building in a selected residential area in Üsküdar Acıbadem District. To understanding the concept of the Circular Economy, when the current research of stakeholders in the housing sector is examined, it is observed that the sector needs innovation and separation from the linear economy. In the housing sector, future concerns, material consumption, waste problems in old and new housing materials are the main reasons for the desire to apply the Circular Economy to the housing sector as a model. The lack of an implementation project that can measure the contributions of the Circular Economy in the housing sector is the most important obstacle to the acceleration of the transition to the Circular Economy. However, the ongoing Kerkrade and Aarhus projects that help with this thesis will be a guide for the housing sector. The Circular Economy principles that stand out in Kerkrade and Aarhus projects have enabled us to compare the Circular Economy goals and objectives. These initial examples will soon be guiding in line with all the economic contributions of the Circular Economy. Also, In the housing sector, which has not yet to start the implementation of the Circular Economy in Turkey, even not under circular economy model principles, even if the methods used against linear economic problems have shown that an undeniable economic and ecological contribution. This example has provided an 8% economic contribution with the principle of re-evaluation of old materials determined against urban transformation problems, so with a single principle of the Circular Economy, and contributed to the ecological transformation with the reuse of all materials. The fact that the housing life cycle consists of different stages can create difficulties in implementing the Circular Economy as a model. All research, two examples, and case studies examined showed that the main principles of the Circular Economy need an adaptation process in the housing sector. Collaboration in this process, understanding the principles, and creating common road maps of the industry are the most important steps, as well as technological developments that are helpful in the implementation of the Circular Economy model in the housing sector. After these steps and with the increase of examples in the housing sector, the Circular Economy will undoubtedly be included in every housing project in the future with certain principles.

Sektörlerin uzun yıllardır ekonomik model olarak adapte olduğu ve kullanmaya devam ettiği yap-kullan-at anlayışına dayalı doğrusal ekonomik modelin son yıllarda ortaya çıkardığı ve katkı sağladığı sorunlar dikkat çekmeye başlamıştır. Uzun yıllardır etkili olan Doğrusal Ekonomik modelin karşılaştığı tüketim, maddi, çevresel ve ekonomik sorunlar beraberinde farklı araştırmalara yol açmıştır. Geleceği ekolojik ve ekonomik açıdan korumayı hedefleyen ve sahip olduğu ana Döngüsel Ekonomi prensipleri ile malzeme bağımlılığını yok etmeyi hedefleyen Döngüsel Ekonomi Modeli tüm bu sorunlara karşı çözüm olarak ortaya çıkmıştır. Döngüsel Ekonomi, özellikle Avrupa ülkelerinde son zamanlarda bu sorunlara karşı popüler olmaya ve araştırılmaya başlanmış bir konudur. Özellikle 2000'li yılların başında kurulan kuruluşlar ve MacArthur kuruluşu tarafından yayınlanan raporlar ve oluşturulan ReSOLVE prensipleri ile sektörlerin uygulama aşamasında Döngüsel Ekonomi modelinin bir iş modeli olarak kullanılması gündeme gelmiştir. Tüm sektörlerin gündemine aldığı Döngüsel Ekonomi özellikle aynı sorunların en üst düzeyde yaşandığı inşaat sektörü ve buna bağlı olarak, özellikle konut sektöründe, yoğun bir şekilde araştırılan bir konudur. Özellikle inşaat sektöründe dinamizmini her daim koruyan ve özellikle konut yaşam döngüsüne bağlı olarak yaşadığı malzeme bağımlılığı, atık problemi, enerji tüketimine bağlı olarak Döngüsel Ekonomi konut sektörü için vazgeçilmez bir yeni ekonomik model olarak sunulmaktadır. Bu nedenlerden dolayı bu tez, halen konut sektöründe ilk aşamalarında olan Döngüsel Ekonomi modelinin uyum sürecini değerlendirmeyi, bu sürece ve gelecekte Döngüsel Ekonomi Modelinin konut sektöründe bir model olarak kullanılması hakkında önerilerde bulunmayı amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda, Walcott nitel veri analizi yöntemine dayalı olarak konunun genelden özele analiz edilmesi, yorum ve tartışmalarla sonuçlandırılması ve belirlenen alt soruların cevaplandırılması amaçlanmıştır. Nitel veri analiz süreciyle birlikte aynı zamanda konuya uygun seçilen uygulama alanında Döngüsel Ekonomi prensibine bağlı incelemeler ve sonuçlarla, belirlenen alt soru ve hipotezlerin cevaplanması amaçlanmıştır. Tez bu amaç doğrultusuna altı ana başlığa ayrılmıştır. İlk bölümde seçilen Döngüsel Ekonomi kavramı ve cevaplamak istenilen sorunlar ve literatür araştırmaları doğrultusunda ana soru ve alt sorular, ana amaç ve alt amaçlar, hipotezler ve son olarak tezin metodolojisi oluşturulmuştur. İkinci bölümde ise yap-kullan-at modeli olan doğrusal ekonominin ortaya çıkardığı malzeme bağımlılığı, kaynak problemi, enerji tüketimi gibi sorunlardan ve istatistiklerden yola çıkılarak Döngüsel Ekonomi Modeli anlatılmıştır ve Döngüsel Ekonomi modelinin özellikleri ve prensipleri derinlemesine incelenmiştir. Döngüsel Ekonomi ana prensiplerinin yanı sıra bu araştırmanın ana kaynaklarından bir olan MacArthur kuruluşu taraşından oluşturulan ve uygulama aşamasına yardımcı olan ReSOLVE prensipleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde konut sektörüne giriş yapmadan önce kısa bir şekilde inşaat sektöründe problemler ve istatistikler verilmiş ve çeşitli ülkelerden uygulamalı örnekler incelenmiştir. Tüm bu incelemelerden sonra dördüncü bölümde ise ana konu olan Döngüsel Ekonominin konut sektöründe yeri incelenmiştir. Bu aşamada ilk olarak tasarım-inşaat ve yıkım gibi üç ana dönemden oluşan konut yaşam döngüsünde öne çıkabilecek Döngüsel Ekonomi prensipleri örnekler ve alan çalışmasıyla incelenmiştir. Bu kapsamda Avrupa'da konunun popüler olduğu ve ilk örneklerle karşımıza çıkan Hollanda ve Danimarka'da örnekler incelenmiştir. Kerkade ve Aarhus örneği ilk Döngüsel Ekonomi örneği olması yanı sıra farklı Döngüsel Ekonomi prensiplerini öncelikli olarak kullanarak süreci gözlemlemeye yardımcı olmuştur. Çalışmanın sonraki aşamasında seçilecek Türkiye ayağındaki alan çalışmasında yol gösterici olan bu iki örnekten Kerkrade, eski bina malzemelerinin yeniden kullanılarak sosyal döngüsel konut üretimine örnek olarak karşımıza çıkarken Aarhus örneği ise seçilen yeni gelişme alanında döngüsel ekonomi prensiplerinden yola çıkarak sosyal döngüsel konut üretimine örnek olmuştur. Beşinci başlık olarak ise Türkiye kentsel dönüşüm alanlarında Döngüsel Ekonomi incelenmiştir. Konunun popüler olduğu bölgelerin dışında yer alan fakat aynı problemlere yüksek oranda sahip olan Türkiye örneği özellikle karşılaştırma amaçlı seçilmiştir. Özellikle Türkiye'de kentsel dönüşüm sonrası yıkılan ve yeniden yapılan konutlarda sürdürülebilirlik kapsamında geliştirilen prensipler, Döngüsel Ekonomi modelinin geleceğinin değerlendirmesi için incelenmiştir. Döngüsel Ekonominin yaratabileceği ekolojik ve ekonomik katkıları ölçmek için, Üsküdar Acıbadem Mahalle'sinde seçilen bir konut alanında binanın yıkılması ile ortaya çıkacak malzemelerin değerlendirilmesi üzerine çalışma yapılmıştır. Kentsel dönüşüm aşamalarından yıkım aşamasında malzemelerin değerlendirilmesi göz önüne alınarak Kerkrade örneği de değerlendirilerek yıkım sonrası dönüşebilecek veya kullanılabilecek tüm malzemelerin değerlendirilmesi sonucu oluşacak ekonomik katkı incelenmiştir. Son olarak sonuç bölümünde ise tüm veriler, araştırmalar ve örnekler yorumlanarak, gelecek için aşağıda da belirli maddelerde belirtilen yol gösterici değerlendirmeler yapılmıştır. Döngüsel Ekonomi kavramını anlamak için, konut sektöründeki paydaşların mevcut araştırmaları incelendiğinde, sektörün inovasyona ve doğrusal ekonomiden ayrılmasına ihtiyaç duyduğu yadsınamaz bir gerçektir. Konut sektöründe; gelecekteki kaygılar, malzeme tüketimi, eski ve yeni konut malzemelerinde atık sorunları, Döngüsel Ekonomiyi konut sektörüne model olarak uygulama arzusunun temel nedenlerindendir. Henüz aaraştırma ve adaptasyon sürecinde olan Döngüsel Ekonominin konut sektöründeki katkılarını ölçebilen bir uygulama projesinin olmaması, Döngüsel Ekonomiye geçişin hızlanmasının önündeki en önemli engeldir. Ancak bu teze de yol gösterici olan ve hali hazırda devam eden Kerkrade ve Aarhus konut projeleri konut sektörü için bir rehber olacaktır. Kerkrade ve Aarhus projelerinde öne çıkan Döngüsel Ekonomi prensipleri karşılaştırmalı olarak Döngüsel Ekonomi amaç ve hedeflerini incelememize olanak sağlamıştır. Bu ilk örnekler yakın zamanda Döngüsel Ekonominin tüm ekonomik katkıları doğrultusunda yönlendirici olacaktır. İlk döngüsel konut örneklerinin sonuçları ve gözlemleri sektörün Döngüsel Ekonomi modeline geçişini kolaylaştıracaktır. Ayrıca konut sektöründe Döngüsel Ekonomi konusunda henüz uygulamalara başlamamış olan ve aynı problemlerin gözlemlendiği Türkiye'de yapılan alan çalışması, Döngüsel Ekonomi modeli prensipleri başlığı altında olmasa da doğrusal ekonomi problemlerine karşı kullanılan yöntemlerin bile ekonomik ve ekolojik katkılarının yadsınamaz olduğunu göstermiştir. Kentsel dönüşümün yıkım aşamasında kullanılan tek bir Döngüsel Ekonomi prensibi ile bu örnek sadece kentsel dönüşüm sorunlarına karşı belirlenen eski malzemelerin tekrar değerlendirilmesi prensibi ile yani döngüsel ekonominin tek bir prensibiyle %8 ekonomik katkı sağlarken, tüm malzemelerin yeniden kullanımı ile ekolojik dönüşüme de katkı sağlamıştır. Döngüsel Ekonomi modeli için hala tüm sektörlerde ve özellikle konut sektöründe sınırlı araştırmalar vardır ve konunun hem Avrupa ülkelerinde hem de uygulama çalışmasının yapıldığı Türkiye'de araştırılmaya ve uygulama örneklerine ihtiyacı vardır. Konut sektörü için özellikle uygulama aşaması ve konut yaşam döngüsünün farklı evrelerden oluşması Döngüsel Ekonominin bir model olarak uygulanmasında farklı zorluklar yaratabilir. Fakat incelenen tüm araştırmalar, örnekler ve yapılan alan çalışması, Döngüsel Ekonominin ana ilkelerinin konut sektöründe bir uyum sürecine ihtiyaç duyduğunu göstermiştir. Bu sürecin çok hızlı sonuçlanması ve doğrusal ekonominin kısa vadede tamamen terk edilmesi beklenmese de adaptasyon sürecinde iş birliği yapmak, Döngüsel Ekonomi ilkelerini anlamak ve sektörün ortak yol haritalarını oluşturmak Döngüsel Ekonomi modeline geçişte en önemli adımlardır. Ayrıca teknolojik gelişmeler konut sektöründe Döngüsel Ekonomi modelinin uygulanmasına yardımcı ve öncü olacaktır. Tüm paydaşların bu süreçte istekliği olduğu gözlemlenmiştir ve günümüzde doğrusal ekonominin en önemli problemlerinin gözlemlendiği konut sektöründe, Döngüsel Ekonomi modeli araştırmaları derinleşmektedir. Bu adımlar doğrultusunda ve konut sektöründeki örneklerin artmasıyla, Döngüsel Ekonomi modeli şüphesiz gelecekte her konut projesinde % 100 bir iş modeli olarak yer almasa da belirli ilkelerle konut projelerine dahil olacaktır.