Tarihi yığma yapıların onarımında kullanılan enjeksiyon yöntemi ve hidrolik kireç esaslı enjeksiyon malzemelerinin (grout) performans değerlendirilmesi
Tarihi yığma yapıların onarımında kullanılan enjeksiyon yöntemi ve hidrolik kireç esaslı enjeksiyon malzemelerinin (grout) performans değerlendirilmesi
Dosyalar
Tarih
2022-02-01
Yazarlar
Takır Akyurt, Deniz
Süreli Yayın başlığı
Süreli Yayın ISSN
Cilt Başlığı
Yayınevi
Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Özet
Tarihi yığma yapıların yapısal özelliklerini iyileştirmek ve sürdürülebilir kılmak için sıklıkla onarım ve güçlendirme çalışmaları yapılmaktadır. Tarihi yığma yapıların onarımında kullanılan en yaygın yöntemlerden biri enjeksiyon yöntemidir. Enjeksiyon yöntemi (grouting) hasarlı yapıların iç boşluklarını ve gözenekli yapısını doldurmak, çatlaklarını ve süreksizliklerini gidermek ve bileşenlerinin kendi aralarındaki kohezyonunu artırmak için düşük viskozite, yüksek penetrasyon ve düşük ayrışma eğilimi gösterecek şekilde uygun bağlayıcı ve su ile hazırlanmış akışkan kıvama sahip şerbetlerin (grout) hasarlı yapı elemanına enjekte edilmesiyle uygulanır. Enjekte edilen şerbet sertleştikten sonra yapı elemanının monolitik yapıda olması sağlanır. Genelde yığma duvarlarda uygulanan ve duvarın kesme ve eğilme mukavemetini iyileştirmek için kullanılan bir yöntemdir. Ancak enjeksiyon şerbeti (grout), yapı elemanına uygulandıktan sonra, özgün dokuyu bozmadan kolayca geri alınamayacak bir yöntemdir. Enjeksiyon yöntemi, hasarlı yapıların süreksizliklerini önleyip dayanımlarını geri kazanmasını sağladığı için onarım çalışmalarında tercih edilmektedir. Uygulanan enjeksiyon malzemesi, yığma yapıdaki özgün malzemeye uyumluluğu sağlaması şartı ile Venedik Tüzüğü tarafından kabul görmektedir. Ülkemizde birçok yığma yapının onarımında enjeksiyon yönteminin tercih edildiği görülmektedir. Enjeksiyon yönteminde kullanılan malzemeler, firmalar tarafından toz halinde torbalanmış ürünler olarak temin edilmekte ve firma tarafından belirtilen uygulama prosedürüne göre karışım hazırlanarak hasarlı yapı elemanlarına uygulanmaktadır. Enjeksiyon yöntemi tersinir bir yöntem olmadığı için uygulama sırasında ve sonrasında problemler oluşabilir. Bu nedenle uygulanacak malzemenin içeriği, uygulama yönteminin prosedürü belirlenmeli, uygulama öncesinde model yapı elemanı oluşturulmalı, yapı elemanının performansı incelenmeli, belirli aralıklarla enjeksiyon malzemesi ve yapı elemanı kontrol edilmelidir. Ülkemizde yapılan uygulamalarda hazır enjeksiyon malzemelerin tercih edildiği ancak uygulama öncesi ve sonrası gerekli araştırmaların yapılmadığı görülmektedir. Çalışma kapsamında; tezin birinci bölümünde tezin amacı ve kapsamı üzerinde durulmuştur. İkinci bölümünde, tarihi yığma yapılarda kullanılan harçlar, yığma yapılarda görülen hasarlar ve nedenleri, hasar tespit yöntemleri ve yığma yapıların onarım ve güçlendirme çalışmalarında kullanılan teknikler üzerine teorik bilgiler sunulmuştur. Yığma yapıların onarımında kullanılan enjeksiyon yöntemi, enjeksiyon yönteminin uygulama öncesi, uygulama sırası ve sonrasında yapılması gereken durumlar açıklanmıştır. Onarımda kullanılan enjeksiyon malzemelerinin özellikleri hakkında bilgi verilmiş, literatür çalışmalarında hazırlanan enjeksiyon malzemelerinin özellikleri ve elde edilen sonuçlar açıklanmıştır. Üçüncü bölümünde firmaların verdiği prosedüre uygun olarak enjeksiyon malzemeleri hazırlanmış ve kireç esaslı enjeksiyon malzemelerin performans analizi için deney programı oluşturulmuştur. Deney programı enjeksiyon malzemesinin toz, taze ve sertleşmiş halde olmak üzere üç aşamada planlanmış, literatür çalışmaları ve standartlar referans alınarak uygulanacak deneylerin içerikleri belirtilmiştir. Dördüncü bölümünde toz halde enjeksiyon malzemesinin fiziksel ve kimyasal özellikleri, taze haldeki enjeksiyon malzemesine akışkanlık, hacim sabitliği, penetrasyon özellikleri ve priz süresi belirlenmiş, sertleşmiş haldeki enjeksiyon malzemelerin fiziksel, mekanik ve dayanıklılık deneyleri uygulanmış, sonuçları karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Son bölümünde ise çalışma kapsamında elde edilen sonuçlar yorumlanmış, daha sonra yapılacak çalışmalar için öneriler yapılmıştır.
Açıklama
Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022
Anahtar kelimeler
enjeksiyon yöntemi,
injection methods,
hidrolik kireç,
hydraulic lime,
tarihi yapılar,
historic structures,
yığma yapılar,
masonry buildings