Van Gölü Su Seviyesinin Stokastik Modellenmesi

Abstract

Van Gölü su seviyesi gözlemlerinde son dönemlerde gözlenen 2 m civarındaki artış göldeki seviye artışının çok yönlü bir şekilde incelenmesine, konu üzerinde yapılan çalışmaların artmasına neden olmuş, göl su seviyesinin tahmini için mevcut yöntemler kullanılması ile birlikte alternatif tahmin yöntemleri için arayışlar başlamıştır. Bu çalışmada, 1943–2007 yılları arasında Tatvan istasyonu yapılan Van Gölü’nün su seviyesinin aylık verilerine dayanan bir model belirlenmeye çalışılmıştır. Model eldeki verinin barındırdığı eğilimin ve periyodikliğin giderilmesinin ardından elde kalan rastgele (stokastik) bileşen için geliştirilmiştir. Burada öncekilerden farklı olan eldeki verinin tamamına tek bir eğilim çizgisi uydurmak yerine zaman serisinin önce İTÜ İnşaat Fakültesi’nde geliştirilen SEGMENTER adlı bilgisayar yazılımı ile homojen dönemlere ayrılması, her döneme ait eğilim çizgilerinin belirlenmesi, verideki eğilimin bu çizgiler kullanılarak giderilmesidir. Böylelikle mevcut yöntemlerin tahminlerinin iyileştirilmesi beklenmektedir.

Recently, rising Van Lake’s Water level is rising near 2 meters.After this rising,it comes to be an investigation subject Then new investigations are started together with some of the supplied methods.In this study,used monthly water level between 1944 -1994 years of Tatvan station. Datas of aptitude and periodic part overcame at this applicated model. Then Stochastic component is find.Determinated multiple aptitudes by using segmenter program. This aptitudes are removed from data,In this way data divided homogeneous periods. Consequently ,aimed,improve supplied forecast methods