Büyük Melen Barajı Aks Yerinin Mühendislik Jeolojisi İncelemesi

Abstract

Bu çalışmada, Büyük Melen Barajı aks yerinin mühendislik jeolojisi incelemesi yapılmıştır. Göl alanında maksimum su seviyesinin altında karstik kireçtaşlarından oluşan Akveren formasyonunun yüzeylediği bölgeler bulunmuştur. Akveren ve Yemişliçay formasyonları karstik kireçtaşları ile su kaçakları açısından önemli olup, Akveren kireçtaşlarında su kaçaklarının önlenmesi için yüzey kaplaması yapılması gerekmektedir. Baraj aks yerinde açılan sondaj kuyularının Lugeon basınçlı su deneylerinden yararlanılarak emilme katsayısı-basınç grafiklerine göre genelde artan orantılı ve tıkanmaya işaret eden ilişkiler görülmüştür. Buradan deney sırasında çatlakların ince malzeme ile tıkandığı anlaşılmıştır. Bu nedenle basınçlı su deneyleri ve enjeksiyon uygulamalarından önce deney ya da enjeksiyon kademesinin ince malzemelerden arıtılması için yıkanması gerektiği belirlenmiştir. Büyük Melen barajı eksen yerinde alınacak enjeksiyon önlemleri için sınır değer >1 LU olarak alınmış olup bunun sonucunda enjeksiyon perde derinliği sol sahilde en az 70 metre, sağ sahilde 75 metre olarak planlanması gerektiği önerilmiştir. BSK-3 nolu sondaj kuyusunda derinliğe bağlı olarak SPT-N30 değerlerinin grafiğine göre belirlenmiş olan gevşek ve orta sıkılıktaki alüvyal zeminlerin 115 m yüksekliğindeki bir baraj için taşıma gücünün yetersiz olduğu düşünülmüştür. Bu yüzden BSK-3 sondajı yeterli olmayıp ek sondajların açılması gerektiği anlaşılmıştır. Sağ ve sol sahilde yamaç molozlarından oluşan örtü tabakası ile temel kayanın ayrışmış kesimleri düşük taşıma gücü ve yüksek geçirimlilik değerlerinden dolayı kaldırılması gerektiği, sol sahilde 8-13 m’lik bir kazı gerekirken, sağ sahilde 3-5 m derinliğinde bir kazının yeterli olduğu anlaşılmıştır.

In this study the engineering geology investigation of axis site of Big Melen Dam. Akveren and Yemişliçay formations crops out below the maximum water level. These two formations are very important for water leaks and surface covering is necessary to prevent water leaks for limestones which are belongs to Akveren formation. Boreholes, which drilled at the dam site pressurized water depth of each set of Lugeon tests were performed and graphs were obtained. These graphs are P (pressure)-Q (absorption coefficient). Consequently increasing proportional and a few connections that obstruction of cracks were observed. During the test cracks were clogged with thin things. So before water pressure tests and injection applications, injection or test stage should be washed. The limit value for injection precaution is consider as >1 LU. According to this information, the depth of grout-curtain was deterimined respectively as 70 m on the left coastal and 75 m on the right coastal. SPT-N30 values graph has been made for BSK-3 borehole. By this graph, it is obtained that loose and medium-compact alluvial soils don’t have enough bearing capacity and for 115 m height dam. Because of inadequacy of BSK-3, additional borehole have been needed. On the left and right coastal, because of weak bearing capacity and high permeability values, the cover layer consisted of slope wash and the parts which have been separated from bedrock have been removed. It is determined that 8-13 m depth excavation on the left coastal and 3-5 m depth excavation on the right coastal is needed.