Yeşil bina sertifika sistemlerinde yangından korunma

Abstract

Geçmişten günümüze üzerinde yaşadığımız gezegenimizin kaynakları hızla tükenmekte ve bu durum sürdürülebilirliğin önemini günden güne artırmaktadır. Sanayi devriminden sonra özellikle hızlanmış olan bu süreç, sürdürülebilirlik ve sürdürülebilirliğin teşvikiyle ilgili çalışmaları zorunlu kılmıştır. Tüm sürdürülebilirlik adı altındaki çalışmalarda temel amaç, gelecekte nesillere kaynakları tükenmemiş ve yaşanabilir bir dünya bırakmaktır. Dünyadaki mevcut yeşil bina sertifika sistemlerinin ortak amacı da bunu sağlamak ve teşvik etmektir. Bina tasarımında yer alan ya da yeşil bina sertifikası almak için işletme sürecinde yapılan tüm değişiklikler, binaya ve kullanıcılarına zarar verebilecek önemli riskler içerebilir. Bunlardan bazıları; bina kabuğunda kullanılan yalıtım malzemeleri, atriumlar, sızdırmazlık-yanmazlık katkıları, PV panelleri, güneş tüpü benzeri aydınlatma elemanları, yatay ve/veya düşey konumlandırılmış peyzaj elemanları, atık depolama bölümleridir. Diğer hususların yanında yeşil binaların yangın performansının değerlendirilmesi için, binanın yangın emniyetini etkileyen ana tasarım ve sonradan oluşabilen birincil değişiklikler üzerine yoğunlaşmış araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Yeşil bina sertifika sistemlerine sahip olabilmek için yerel yönetmelik ve standartların dışında alınabilecek yangın emniyet önlemlerinin, binanın sürdürülebilirlik kriterlerini sağlama yönünde bütünleyici olması gereklidir. Bu tez çalışmasının temel amacı, dünyada yaygın olarak kullanılan yeşil bina sertifika sistemlerinde yangın emniyet önlemleri konusunda mevcut olan içeriği incelemek, bu önlemler bakımından aralarındaki benzerlik ve farklılıkları değerlendirmek ve sertifikalandırmanın gereklilikleri ile ilgili kararlarda yangın emniyeti açısından ortaya çıkması muhtemel risklere vurgu yapmaktır. Sertifika sistemlerinin çoğunda yerel yönetmelik koşullarının sağlanması yeterli bulunurken yapılan çalışmada, sertifika kriterlerini sağlamak için alınan tasarım kararlarının yangın emniyeti açısından içerebileceği potansiyel riskler nedeniyle mevcut yönetmeliklerin bu konuları da dikkate alacak şekilde gözden geçirilmesi gerektiğine işaret edilmektedir. Çalışmada yangın emniyet önlemleri ile ilgili içerik incelemeleri, DGNB, BREEAM, LEED, SBtool, CASBEE, HQE, Green Mark, Green Star, Estidama ve B.E.S.T sertifika sistemlerinin kılavuzlarında yürütülmüş ve örnek olarak ele alınan sertifikalı ve sertifikasız (sürdürülebilirlik niteliklerine sahip) kullanımda olan binaların hem projeleri üzerinde hem de yerinde çalışmalar yapılmıştır. Sertifika sistemlerinde yapılan incelemelere göre yangınla ilişkilendirilebilecek içeriklere ait puanların toplam içerik puanlarına oranlanması sonucunda ortalama olarak bir yeşil bina sertifika sisteminin yaklaşık olarak %30 içeriğinin yangın ile ilişkilendirilebilir olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Yeşil binaların oluşturduğu risk unsurları belli başlıklar altında toplanmış, risk seviyeleri belirlenmiş ve olası yangın senaryolarından en az hasar görme durumu veya olası yangın senaryolarının hiç meydana gelmemesi için mevcut yangın yönetmeliği koşulları da dikkate alınarak öneriler getirilmiştir.