Akıllı ulaşım sistemlerinin yüksek hızlı demiryollarında kullanımının incelenmesi

thumbnail.default.alt
Tarih
2017-06-08
Yazarlar
Yüksel, Taha
Süreli Yayın başlığı
Süreli Yayın ISSN
Cilt Başlığı
Yayınevi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Özet
Son yıllarda birçok ülke ulaştırma sistemlerinden kaynaklanan sorunları çözmek için projeler geliştirmektedir. Dünya genelinde karayolunun yaygın olarak kullanılması, trafik sıkışıklığı, çok sayıda trafik kazaları, yüksek enerji tüketimi ve çevre kirliliği gibi pek çok sorunu beraberinde getirmiştir. Birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülke uyguladıkları akıllı ulaşım sistemleri (AUS) politikalarıyla ulaştırma türleri arasında daha dengeli bir dağılımın olduğu sürdürülebilir bir ulaşım sistemi oluşturarak, ulaştırma kaynaklı problemleri aza indirmek için özellikle demiryolu taşımacılığına önem vermektedir. Ülkemizde 1950'li yıllardan itibaren sürekli gerileyen ve çok az yatırım yapılan demiryolu taşımacılığına, 2003 yılından itibaren verilen önem ve ayrılan kaynak artırılmış, geliştirilen projelerle bilikte Türkiye 2009 yılında yüksek hızlı tren (YHT) ile tanışmıştır. YHT'ler sahip olduğu birçok akıllı sistemle yolcularına güvenli, hızlı ve konforlu bir yolculuk imkanı sunarak, dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de yolcu taşımacılığındaki payını giderek artırmaktadır. Tez kapsamında, öncelikle demiryolunun gelişimi ve ülkemizdeki durumuyla ilgili bilgiler verildikten sonra kısaca AUS ve kullanıldıkları alanlardan bahsedilmiştir. Daha sonra daha çok karayolunda kullanılmasıyla bilinen fakat YHT'lerde birçok yerde kullanılan akıllı sistemler tanıtılmıştır. Ülkemizde yüksek hızlı demiryollarında (YHD) kullanılan tren kontrol ve yönetim sistemleri, ETCS, demiryolu denetleme sistemleri, tren takip sistemleri ile yolculara yönelik kullanılan yolcu bilgilendirme ve anons sistemleri, web/mobil sistemleri incelenmiştir. Çalışmanın amacı ülkemizde YHD'larında kullanılan AUS uygulamalarının, YHD'larına etkilerini incelemektir. Bu amaçla; ülkemizdeki Ankara-İstanbul, Ankara-Konya ve İstanbul-Konya YHT hatlarında, YHT'lerin diğer ulaştırma türleri ve konvansiyonel trenlerle güvenlik, süre-kapasite, çevreye verilen zarar ve harcanan enerji bakımından karşılaştırılması yapılmıştır. YHT hatlarında; öncelikle karayolu taşımacılığında meydana gelen kazalar ve sonuçlar açıklanarak, yüksek hızlı demiryolu taşımacılığının güvenli oluşu ortaya konulmuştur. Daha sonra, TCDD 1. Bölge Müdürlüğü'nden alınan 2012-2016 yılları arasında İstanbul-Eskişehir arasında yaşanan demiryolu kazaları detaylı şekilde analiz edilerek, ETCS'nin aktif olduğu bölgelerde YHT kazalarının hiç olmadığı sonucuna ulaşılmış ve YHT'lerin konvansiyonel trenlere göre güvenli oluşuna değinilmiştir. Ayrıca TCDD'den alınan yolcu sayıları bilgilerine göre Ankara-Eskişehir, Ankara-Konya, Ankara-İstanbul ve İstanbul-Konya hatlarında yıllara göre detaylı yolcu sayıları değişimi, sefer sayıları, sefer süreleri ve kapasiteleri incelenerek, otomobil ve otobüsle karşılaştırması yapılmıştır. Son dönemlerde YHT seferlerinin artırılmasında, hızlı ve kısa zaman aralıklarıyla sefer yapılmasında YHT'lerde kullanılan AUS uygulamalarının etkilerinden bahsedilmiştir. Son karşılaştırmalarda ise; TCDD'den alınan trenlerin elektrik tüketimlerine göre YHT güzergahlarında 100 km'ye düşen birim yolcu için harcanan enerji değerlerinin karşılaştırması yapılmış ve YHT'nin diğer ulaştırma türlerine göre daha az enerji harcadığı ve çevreye daha az zarar verdiği sonucuna ulaşılmıştır. YHD'larında kullanılan AUS ve etkileri hakkında bilgi düzeyini ölçmek, yolcuların YHT tercih nedenleri öğrenmek, ayrıca YHT öncesi ve sonrası ulaşım tercihlerini öğrenmek amacıyla YHT yolcularına anket yapılmıştır. Katılımcılara ayrıca YHT'lerde görülen eksiklikler sorularak, bu konuda bilgi sahibi olmak hedeflenmiştir. Çalışmanın son bölümünde anket sonuçları analiz edilerek sonuçlar ortaya konulmuş ve önerilerde bulunulmuştur.
Açıklama
Tez (Yüksek Lisans)-- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2017
Anahtar kelimeler
Akıllı taşıma sistemleri, Intelligent transportation system, Demir yolu taşımacılığı, Railway transportation, Elektrikli ulaşım sistemleri, Electric transport systems, Sürdürülebilir ulaşım, Sustainable transport, Yüksek hızlı tren, High speed train
Alıntı