Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Galata-şişli Güzergahındaki Gayrimüslim Cemaat Okulları

Abstract

Bu çalışmada, 19. yüzyılda Tanzimat sonrası gayrimüslim eğitim yapılarının Galata-Şişli güzergahında meydana gelen kentsel gelişimle ilişkisi incelenmiştir. Tanzimat reformlarıyla sivil haklara kavuşan gayrimüslim cemaatler, İstanbul’ da özellikle Galata ve Beyoğlu’ nda yaşamaya başlamışlardır. Bölgedeki kentsel gelişim yüzyılın sonunda Şişli’ ye kadar uzanmıştır. Bu dönemde kitlesel eğitim önem kazanmış, açtıkları okullar Batılılaşma, Aydınlanma ve modernizm fikirleri ışığında toplumlarını ileri götürecek ve yeni dünya sistemlerine entegre olacak nesiller yetiştirmeyi hedeflemiştir. Bu yaklaşımlar yaşam biçimlerine, başta eğitim kurumları olmak üzere ortaya koydukları mimari yapılanmaya ve kentsel gelişime yansımış, bölgede Rum, Ermeni ve Musevilerin yarattığı Batılı normlara uygun bir kent prototipi oluşmuştur. Bu tezde bu sürecin gelişimi ve süreçle eğitim yapılarının ilişkisi ortaya konmaya çalışılmıştır.

In this paper, the relationship between the non-Muslim educational buildings and the urban development along the route from Galata to Şişli in the 19th century is studied. Having been entitled to their civil rights with the Tanzimat reforms, they started to live especially in Galata and Beyoğlu in İstanbul. The urban development in the region reached at Şişli by the end of the century. In this period educating masses became a priority and provided non-Muslims with the means of building for themselves a national/ideological/social identity to be an eligible part of the rising new world systems in the new era as the new educational ways formed by the Enlightment ideas worked as a mechanism of social transformation which reflected itself immediately in the architectural environment. A western type of urbanization created by the Greeks, Armenians and Jew in this particular area. In this paper, the process of such and the role of educational buildings in it are investigated.