Türk Devrimi Ve Devrim Mimarlığı Evrensellik Temelinde Bir Araştırma

thumbnail.default.alt
Tarih
2009-01-29
Yazarlar
Baslo, A. Meltem
Süreli Yayın başlığı
Süreli Yayın ISSN
Cilt Başlığı
Yayınevi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Institute of Science and Technology
Özet
Bu çalışmanın amacı Türk Devrimi ve devrim mimarlığını dünya tarihi içinde evrensellik bakış açısıyla yeniden değerlendirmektir. Bu değerlendirmede; evrensellik kavramı, Türk devrimi, Aydınlanma devri, Fransız Devrimi karşılaştırması ve mimari araştırma alanı olarak da Paris ve Ankara kentleri ele alınmıştır. Evrensellik perspektifinden yapılacak bir yaklaşım, Türk Devrimi ve devrim mimarlığını doğru değerlendirmekte ve Osmanlı mimarlığını tarih içindeki yerine yerleştirmektedir. Bu çalışmada, Aydınlanma’nın monarşi, kurumlaşmış din ve metafizilke mücadele çerçevesinde tanımladığı evrensellik ölçüt olarak devrim mekanlarını değerlendirmekte kullanılmıştır. XVIII. yüzyıl Fransız devrim mekanı Paris ile XX. yüzyıl Türk devrim mekanı Ankara evrensellik ölçütüyle incelenmiştir. iki devrim de Monarşi dogmasıyla hesaplaşmış, her iki devrim de yeni bir başkent tasarlamak istemiştir. İki devrim de monarşiyi yıkarak cumhuriyeti kurmuş, iki kentte de yönetsel ve hukuksal binalar inşa edilmiştir. Halkın özgürlüğünü ve ilerlemesini hedef alan bu iki devrim, mimarlık alanında halk için tasarıma yönelmiştir. Her iki devrim de kendi değerlerini kentsel mekana mimarlıkla yansıtmışlardır. Fransız ve Türk devrim mimarlıkları, geleneği ve taklidi reddetmişler, tasarımda aklı esas alarak kurumlaşmış din dogmasıyla mücadele etmişlerdir. İşlevsellik ve yararcılık her iki devrim mimarları için de tasarımın araçları olmuştur. Sonuçta Türk Devrimi Aydınlanma’nın tanımladığı evrensellik temelinde Fransız Devrimi’yle birleştirmekte; iki devrim başkenti de düşünce, eylem ve mimari ürün boyutlarında ilişkilenmektedir.
Present study is aimed to reconsider Turkish Revolution and revolution architecture in more universal point of view. Two cities, Paris and Ankara were selected for architectural research field. A universal approach not only evaluates Turkish Revolution and revolution architecture correctly but also settles Ottoman architecture down its place in history. The universality which is described in the context of struggle between enlightenment and monarchy, institualized religion and metaphysics was used as a criterion to evaluate the places where the revolutions take place. Paris and Ankara evidenced revolutions in different times, XVIIIth and XXth century, respectively. French and Turkish revolutions aimed to civilization and liberty of nations; put primary importance on design for people. Both revolutions reflected their concepts and values on cities by means of architecture. French and Turkish revolution architecs refused traditional way in design, rather have rationalism in mind. In conclusion, Turkish Revolution matches with French Revolution by a common denominator called universality which is described in enlightenment concept. Capitol cities of these revolutions follows the same way.
Açıklama
Tez (Doktora) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2008
Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2008
Anahtar kelimeler
evrensellik, Aydınlanma, Türk Devrimi, Fransız Devrimi, devrim mimarlığı, modernizm, universality, Enlightenment, Turkish Revolution, French Revolution, architecture of revolution, modernism
Alıntı