Yetenek yönetimi uygulamalarının örgütün finansal performansı ve kurumsal itibarına etkisi: Kurumsal girişimciliğin aracılık rolü

Abstract

Organizasyonun hem ekonomik hem de sürdürülebilir rekabet avantajı elde edebilmesinde insan sermayesi, girişimcilik kapasitesi, örgütsel kültür ve kurumsal itibar değerli, nadir, taklit edilemeyen, maddi olmayan iç kaynakları olarak önemli birer araç olacaktır. Bu tez çalışmasında, bu yönetsel olguların birbirleri ile etkileşimi ve literatürde ele alınış biçimleri araştırılarak hem teorik hem de uygulama açılarından anlamlı katkılar sağlamak üzere mevcut bulgulara ilave bir bakış açısı ile araştırmanın modelinin oluşturulması hedeflenmiştir. Güçlü insan sermayesi stratejilerine dayanan yetenek yönetimi uygulamalarının önemi, özellikle artan küresel rekabet ortamında insan kaynakları yönetiminde yetenek yönetimi süreçlerinin proaktif bir yaklaşım ile ele alınmasını zorunlu kılan stratejik bir boyut kazanmasıyla ortaya çıkmıştır. Bu tez çalışmasında yetenek yönetimi uygulamalarının örgütün finansal ve finans dışı performansına etkisinin araştırılması hedeflenmekte olup, bu amaçla kavramsal modelin merkezine yetenek yönetimi alınmıştır. Örgütsel performans yönetim literatüründe söz konusu iki boyut için sıkça kullanılan iki temel ölçüt olan finansal performans ve kurumsal itibar bu çalışmada bağımlı iki değişken olarak ele alınmıştır. Kurumsal girişimcilik, özellikle son yıllarda organizasyonların yenilik yaratma ve günümüzün dünyasında rekabetle başa çıkma çabalarını kolaylaştıran güçlü bir strateji aracı olarak görülmektedir. Aynı zamanda organizasyonların büyümesini ve karlılığını etkileyen önemli araçlardan birisi olarak değerlendirilmektedir. Bu noktada, yetenek yönetimi uygulamaları ve örgütsel performans arasında tamamlayıcı bir etki üstleneceği düşünülerek, tez çalışmasında aracı değişken olarak yer almıştır. Örgüt kültürü, canlı bir organizasyon dokusu olarak kabul edilmektedir. Örgüt kültürü, bu tez çalışmasında yer verilmiş tüm yönetim olguları arasındaki bağlamsal etkiyi yaratacak önemli bir kavramdır. Örgütsel kültürün bir düzenleyici değişken olarak "Rekabetçi Değerler" teorisinin ışığında dört alt kültür tipi (adokrasi, hiyerarşi, klan ve pazar) üzerinden yapısal modeldeki ilişkilerin gücünü etkileyebilecek durumsal etkiler yaratıp yaratmadığı incelenmiştir. Bu tez çalışması güçlü bir ampirik çalışmaya dayanmaktadır. Araştırmanın ana amacı; yetenek yönetimi uygulamalarının kurumsal girişimcilik aracılık etkisi üzerinden örgüt performansına etkisinin oluşturulan kavramsal çerçevede araştırılmasıdır. Türkiye'nin sanayi ve hizmet sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin insan kaynakları yöneticilerine ve diğer fonksiyon orta kademe yöneticileri tarafından katılım sağlanan araştırma örneklemi 1090 katılımcının verilerini içermektedir. Ampirik çalışmada tüm analizler PLS-SEM yöntemiyle SmartPLS programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir.