Türkiye’de Gelir Bölüşümü Eşitsizliğine Cinsiyet Ayrımının Katkısı

Abstract

Bu çalışma Türkiye’de gelir bölüşümü eşitsizliğine cinsiyet ayrımının katkısını, gelir bölüşümündeki eşitsizliği yansıtan Gini katsayısının ayrıştırılması yöntemi ile belirlemeye çalışmaktadır. Analizlerde 2005 Hanehalkı Bütçe Anketi verileri kullanılarak, Dagum’un geliştirdiği yeni bir ayrıştırma yöntemi ile Gini katsayısı, ilk olarak kişisel gelir bölüşümündeki cinsiyet farklılıklarını, daha sonra emek piyasasında cinsiyete göre ücret ayrımcılığını ve son olarak da farklı gelir bileşenlerinin bölüşümündeki kadın–erkek farklılıklarını belirlemek amacı ile ayrıştırılmıştır. Gini katsayısının ayrıştırılması sonucunda kadın erkek ayırımının kullanılabilir gelirin bölüşümünde yarattığı eşitsizlik, ücret gelirindeki etkisine göre daha güçlü çıkmış, ücret dışı gelir kalemlerinde kadın–erkek ayırımının gelir eşitsizliği üzerindeki etkisi, ücret gelirlerinin etkisinden ciddi ölçüde fazla olduğu sonucuna varılmıştır. Bu sonuç farklı gelir bileşenlerinin bölüşüm eşitsizliklerinde cinsiyet ayrımının katkısı belirlenerek desteklenmiştir. Cinsiyet ayrımı tüm gelir bileşenlerinin bölüşümünde önemli bir etmen olarak belirlenmiştir. Kullanılabilir gelir temelinde cinsiyet ayrımının toplam eşitsizliğe katkısı yerleşim yeri ayrımının katkısından da fazla bulunmuştur. Ücret gelirlerinde eşitsizliğin en önemli belirleyeni işyerinin statüsü olmasına rağmen, cinsiyet ayrımı, yerleşim yeri kadar etkili bir değişken olmuştur. Türkiye’de cinsiyet ayrımı, farklı gelir bileşenleri içerisinde ise en çok tarım gelirlerinin bölüşümünde etkili bulunmuştur. Bunu sırasıyla kullanılabilir gelirde ve emek dışı–tarım dışı gelirlerde belirlenen katkılar izlemektedir. Cinsiyetin en az rol oynadığı gelir bileşenleri transfer gelirleri ve ücret gelirleri olarak belirlenmiştir. Çalışmada Gini ayrıştırmasından elde edilen bulgular diğer gelir eşitsizlik ölçülerinden ayrışım özelliği olan genelleştirilmiş entropi endekslerinin ayrıştırılmasından elde edilen sonuçlar ile karşılaştırılmıştır.

The aim of this study is to reveal the gender inequalities in income distribution for Turkey by using decomposition of Gini coefficient, a common income inequality measure. The case considered here is the Turkish individuals based on the 2005 Household Budget Survey provided by Turkish Statistical Institute (TURKSAT). A new decomposition method, Dagum’s approach for decomposition of the Gini coefficient, is used in the study. The decomposition of Gini coefficient presented that, the contribution of inequalities between genders is more influential in income distribution than wage-income distribution and the portion of inequality between genders in other income factors to the total income inequality is more than it is in wage-income. This result is supported with examination of the gender disparities role in inequality of income components’ distribution. Gender disparity is determined as an important factor in the income inequality. The contribution of gender disparities to disposable income inequality is found more than the contribution of urban–rural differences. The status of the enterprise is the most effective factor in wage-income inequality; however, gender differentiation is as effectual as settlement areas disparity. The income component that gender inequality has the most important role in its inequality is determined as agricultural-income. Gender inequalities in disposable income and non-labour–non-agricultural income come after it. The least contribution of gender disparity is found in the transfer-income and labour-income inequality. Lastly, another class of decomposable income inequality measures, generalized entropy indexes are decomposed by gender and the differences between Gini decomposition and generalized entropy indexes are examined.