Elektrik Elektronik Sektöründe Yeşil Tedarik Zinciri İle Atık Yönetimi

Abstract

Sanayileşen toplumlarda üretim, tüketim hızları ve buna bağlı olarak hammadde talebi hızla gelişmektedir. Sanayileşmenin çevre üzerinde hava kirliği, su sıkıntıları, küresel ısınma, katı atık oluşumu gibi bir çok olumsuz etkisi ortaya çıkmaktadır. Çevresel kaygıların çoğalmasıyla birlikte ulusal ve uluslararası örgütlerde sürdürülebilirliğe verilen önem gittikçe artmaktadır. Artan sürdürülebilirlik kaygılarının sonucu olarak gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler çevreyle ilgili yasal düzenlemeler yapmaktadırlar. Sürdürülebilirlik prensibinin tedarik zincirleriyle bütünleştirilebilmesinin yolu Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi (YTZY) yaklaşımlarının uygulanmasından geçmektedir. Türkiye için yeni bir yaklaşım olarak kabul edilen YTZY çevresel yönetim prensiplerinin tasarım, tedarik, üretim, montaj, paketleme, lojistik ve dağıtım faaliyetlerini içeren bütün müşteri sipariş çevrimi genelinde uygulanmasıdır. Atık yönetimi bu yeni yeşil yaklaşımın uygulanmasında, yararlılığının ve gerekliliğinin anlaşılmasında işletmelere yardımcı olabilir; bir başlangıç noktası olarak değerlendirilebilir. Son yıllardaki teknolojik gelişmelerle birlikte elektrikli ve elektronik eşyaların kullanım ömrü hızla sona etmekte, elektrikli ve elektronik atık miktarı artmaktadır. Bu atıkların toplanması, geri dönüşümü ve geri kazanımı hem üreticiler hem de ülkeler açısından önemli bir sorun oluşturmaktadır. Avrupa Birliği’ne uyum süreci kapsamında Türkiye’de Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların (AEEE) Kontrolü Yönetmeliği yayınlanmış, Mayıs 2013 itibariyle işlevsel olarak yürürlüğe girmiştir. Bu çalışma kapsamında öncelikle YTZY, tersine lojistik ve atık yönetimi ile ilgili detaylı bir literatür araştırması yapılmıştır. Ardından elektrikli ve elektronik eşyalar sektöründe faaliyet gösteren firmaların YTZY, e-atık geri dönüşüm sistemleri ve AEEE Kontrolü Yönetmeliği’nde görev ve sorumlulukları bulunan belediyelerin AEEE toplama faaliyetleri incelenmiştir. Literatür araştırması, firmalar ve belediyelerle yapılan görüşmeler sonunda edinilen bilgiler doğrultusunda Türkiye’deki elektrikli ve elektronik atık yönetiminin düzgün işlemesi için görüş ve önerilerde bulunulmuştur.

Production and consumption rates in industrialized societies increased rapidly. Accordingly; demand for raw materials also increased. Many negative environmental effects of industrialization occur. With growing environmental concerns, significance of sustainability among national and international organizations increases recently. As a consequence developed and developing countries have put in place environmental regulations. The way of integration sustainability into supply chains passes through implementing green supply chain management (GSCM) practices. GSCM is application of environmental management principles to the entire set of activities across the whole customer order cycle and is considered as a new approach for Turkey. Waste management is a good starting point for implementation and recognition the necessity and usefulness of GSCM. As a consequence of recent technological progress the amount of electrical and electronic equipment (EEE) reaching end of their life grows rapidly and resulting in the huge quantities of waste electrical and electronic equipment (WEEE). Managing WEEE becomes a global fast-growing pollution problem. Within the scope of EU harmonization process WEEE Directive of Turkey is functionally in force since May 2013. In this study literature on GSCM, reverse logistics, e-waste management is reviewed in detail. Additionally, WEEE Directive of Turkey was briefly summarized; case study examples from Turkey were employed to gain insights into GSCM practices of EEE manufacturers, e-waste management practices of both EEE manufacturers and municipalities. For the smooth functioning of e-waste management system in Turkey some suggestions and views were put forward based on literature review and the gathered information from EEE manufacturers and municipalities.