Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri Ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nde Kullanılan Tabancaların Bulanık Uygunluk İndeksli Analitik Hiyerarşi Prosesi İle Karşılaştırılması

Abstract

Çok ölçütlü karar verme yöntemlerinden biri olan Analitik Hiyerarşi Prosesi, problemi alt problemlere bölerek, her bir alt problemin çözümünü tek bir sonuçta toplamaktadır. Bu tarz, kararı etkileyen kuvvetler olan algılamaları, duyguları, yargıları ve geçmiş tecrübeyi bir çerçevede toplayarak karar vermeyi kolaylaştırmaktadır. Basit ve en genel haliyle; kuvvetler, daha genel ve az kontrol edilebilenden daha spesifik ve daha çok kontrol edilebilen bir yapı içerisinde düzenlenmektedir. Analitik Hiyerarşi Prosesi, bu özelliğiyle karar vericiye kompleks bir problemi basit bir hiyerarşide yapılandırması ve fazla sayıda nitel ve nicel faktörleri farklı sayıdaki kriterlere göre sistematik bir şekilde değerlendirmesi konusunda yardımcı olmaktadır. Bu çalışmada, “En iyi tabanca seçimi” problemi, uzmanların deneyim ve tecrübelerine dayanılarak oluşturulan kriterler ve önem ağırlıklarının bulanık sayılarla ifade edildiği Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi ile ele alınmaktadır. Tabancaların nicel olarak ifade edilebilen teknik özellikleri ile, nicel olarak ifade edilemeyen karakteristik özellikleri Bulanık Uygunluk İndeksi kullanılarak üyelik fonksiyonları ile ifade edilmiş ve en iyi tabanca seçim işlemi gerçekleştirilmiştir.

Analytic Hierarchy Process, which is the one of the Multi Attribute Decision Making Methods, is about breaking a problem down and then aggregating the solutions of all the subproblems into a conclusion. It facilitates decision making by organizing perceptions, feelings, judgments, and memories into a framework that exhibits the forces that influence a decision. In the simple and most common case, the forces are arranged from the more general and less controlable to the more spesific and controlable. By the help of these properties, AHP enables the decision-makers to structure a complex problem in the form of a simple hierarchy and to evaluate a large number of quantitative and qualitative factors in a systematicmanner under conflicting multiple criteria. In this study, “Selection of the best pistol in Turkish Army” problem, which is dependent on experts’ experience to establish the criteria and relative weights where the criteria and relative weights are represented by fuzzy numbers, is solved with Fuzzy Analytic Hierarchy Process. The selection of the best pistol is achieved by representing the quantitative technical properties and qualitative characteristic properties in membership functions by using fuzzy suitability index in Fuzzy Set Theory.