19. Yüzyıl İstanbul Fotoğrafları: II. Abdülhamid Hediye Albümleri’nde Kent Ve Mimarinin Temsili

Abstract

Bu tezin amacı, Sultan II. Abdülhamid’in 1893 yılında “Amerika Kütüphanesi”ne hediye olarak gönderdiği 1871 fotoğrafı bir araya getiren 51 albümde İstanbul, kent ve mimarinin temsilini dönemin sosyal, politik ve tarihsel koşulları çerçevesinde değerlendirmektir. Bu çerçevede ilk olarak 19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun ve İstanbul’un durumu incelenmiştir. Bunun ardından fotoğrafın keşfedildiği bu ilk yıllarda fotoğraf ve mimarlık arasındaki ilişkiye ve Batı’da fotoğraf ve mimarlığın etkileşimine mercek tutulmuştur. Osmanlı İmparatorluğu’na fotoğrafçılığın gelişi, İstanbul’u fotoğraflarıyla Batı’da temsil etmiş olan gezgin fotoğrafçılar ve II. Abdülhamid Hediye Albümlerinde yer almasalar da ürettikleri fotoğraflarla ardından gelecek albümlerin müellifleri olan Abdullah Biraderler ve Paskal Sebah gibi fotoğrafçılar için belli normlar üreten öncü fotoğrafçılar ve stüdyolar hakkında bilgi verilmiştir. Aynı zamanda Tanzimat döneminin önemli aydınları tarafından benzer amaçlarla hazırlanmış Elbise-i Osmaniyye, Usül-i Mimari-i Osmani ve Le Bosphore et Constantinople gibi eserler ve 19. yüzyıl kartpostallarında kent temsili incelenmiştir. Son olarak Albümlerin fiziksel özellikleri, hazırlanmalarının ve “Amerikan ve İngiliz” Kütüphanelerine gönderilmelerinin tarihi, fotoğrafların sıralanışları, gösterdikleri yapı ve kurumlar ve fotoğrafların görsel özellikleri aktartılmıştır. Fotoğraflar görsel temsil açısından incelenerek, dâhil edilmeyenler üzerinden bir okuma yapılmaya da çalışılmıştır.

This thesis aims to analyze the representation of city and architecture in Sultan Abdulhamid II’s Photographic Albums involving 1871 pictures in 51 albums presented as gifts to the Library of Congress in 1893 within the social, political and historical context of the date of their production. To this task, first of all the situation of Ottoman Empire and Istanbul in the 19th Century is examined. Following the relationship between photography and architecture and their interaction in the West is investigated. The arrival of photography in Ottoman Empire, travelling photographers that represent Istanbul and the Empire in the West and Photographers that are close to the Palace that created some standards and norms for the future photographers are summarized to give an overview of tradition of photography within the Ottoman Empire. Lastly, the history of the arrival of the albums in Library of Congress and British Library, their physical attributes, the sequential, compositional and representative qualities of the albums is analyzed. The photographs and their context are analyzed visually and historiographically also focusing on what is not included in the Self-portrait of the Ottoman Empire.