İstanbul’daki Yabancı Sermayeli Firmaların Mekansal Dağılımının Sıra Büyüklük Kuralı (rank Size Rule) İle İncelenmesi

Abstract

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için, ülke ekonomilerine sağladığı katkılardan dolayı yabancı sermaye yatırımlar önemli bir kaynaktır. Türkiye’de daha fazla yabancı yatırım çekmek için yıllar boyunca yeni politikalar ve projeler üretmiştir. Bu konudaki en önemli değişim 2003 yılında kanun değişikliği ile yabancı sermayeli firmaların önündeki tüm bürokratik engellerin kaldırılması ile yaşanmıştır. Bu süreçte en önemli rolü yabancı sermaye yatırımının ve yabancı sermayeli firmaların yarısından fazlasını çeken İstanbul oynamıştır. Özellikle 1980 sonrasında İstanbul’a daha fazla yabancı sermaye çekmek için üretilen politika ve projeler firma yer seçimlerinde etkili olmuş ve mekansal anlamda da ciddi değişimler yaşanmasına neden olmuştur. Bu çalışmada İstanbul Metropoliten Alan’daki yabancı sermayeli firmaların dağılımı Zipf’in sıra büyüklük kuralı çerçevesinde incelenmiştir. İstanbul Ticaret Odası’ndan alınan yabancı sermayeli firmalara ait veriler doğrultusunda yapılan analizlerde İstanbul’un ilçeleri bazında çalışma yapılmış olup, 2008 yılından sonra ilçe sınır ve sayılarında meydana gelen değişiklikler dolayı öncelikle 1980 ile 2008 yılları arasındaki değişimler ve sonrasında 2009 ve 2012 arasındaki değişimler ayrı ayrı test edilmiştir.

In the era of globalization, foreign direct investment (FDI) plays a significant role for countries and regional economies. It is accepted an important source due to its positive effects to the national economy for developed and developing countries. The Turkish government regulates and works to improve the regulations related to FDI and make the existing political and economic policies more efficient in order to increase amount of FDI and the number of foreign firms operating in Turkey. The main significant improvements about FDI have happened in the last decades. June 17, 2003 Foreign Direct Investment Law numbered 4875 is accepted as one of the most liberal legislation of in the World. Istanbul Metropolitan Area plays a key role in attracting foreign direct investment and foreign firms in Turkey. More than half of all foreign firms are located in the IMA, and increasing day by day. This study focuses, in particular, on the spatial distribution of foreign firms at the metropolitan level, which is rather unusual in the context of FDI. Especially after 1980s, policies and projects produced to attract more FDI to Istanbul also caused significant spatial changes in the area. Within the context of this study, the main purpose is to examine the foreign firms distribution of the districts by using Zipf’s law (rank size rule). Analyzing distribution, foreign firms data which based on records of to Istanbul Trade Chamber were used for the time period 1925-2012.