Toplumsal Çeşitliliğe Bağlı Algısal Farklılıklar Ve Kamusal Mekan Kullanımına Etkileri

Abstract

1950 sonrası artan sanayileşmeden dolayı kırsal bölgelerden alınan yoğun göçler sonucu İstanbul gibi büyük kentler fiziksel ve sosyal olarak değişime uğramışlardır. Kent genelinde çeşitlenen toplumsal yapı, daha küçük ve sosyal yönden daha homojen yerleşim bölgelerinin oluşmasına sebep olmuştur. Mikro ölçekte başarılı olan bu kentleşme politikası, makro ölçekte toplumsal ayrışmalara yol açmaktadır. Özel yaşamda birbirlerinden ayrılan farklı sosyal sınıfların beraber kullandıkları tek yer kamusal mekanlardır. Kamusal mekanlar; din, kültür, ırk, sosyoekonomik sınıf farkı gözetmeksizin her bireyin eşit haklarda bir araya gelebilecekleri yerlerdir. Çeşitlilik etkisinde sosyal ve fiziksel olarak şekillenen günümüz kentlerinde, toplumsal uyumu sağlamak için farklı toplumsal gruplardan bireylerin kamusal ortamda bir araya gelmeleri gerekmektedir. Ancak toplumsal ayrışmanın mekansal olarak da kendini göstermesi sonucu, farklı sınıflar kamusal yaşamda da kendi sınırlarını oluşturmaya başlamışlardır. Bu çalışma kapsamında; kamusal mekan kavramı ve kamusal mekanın bileşenleri, toplumsal çeşitlilik sonucu oluşan algısal farklılıklar, bu farklılıkların kamusal mekan kullanımına etkileri ve farklı toplumsal grupların kamusal mekanı meydana getiren bileşenleri nasıl değerlendirdikleri incelenmektedir. Çalışmanın kuramsal kısmında incelenmekte olan bu kavramlar, toplumsal çeşitliliğin ve ayrışmanın yoğun olarak yaşandığı Ümraniye bölgesinde, farklı toplumsal gruplardan kullanıcılara sahip alternatif bir kamusal mekan örneği olan Meydan Alışveriş Merkezi bağlamında yapılan alan çalışmasında değerlendirilmektedir.

Metropolises like Istanbul have changed both physically and socially because of mass migration from rural areas caused by increasing industrialization after 1950’s. Diversified social structure at city level caused smaller and socially more homogeneous residential areas at micro level. This urbanization policy has become quite successful at micro level, but it has caused social segregation at macro level. Public spaces are the places where different social classes, which are segregated in private life, use together. Public spaces are the places where every individual in society can meet in equal rights without considering religious, cultural, ethnic, class differences. In today’s cities, which are formed socially and physically by diversity, individuals from different social groups should come together in public realm to achieve social harmony. However, as a result of spatial reflection of social segregation, different classes started to create their borders in public life. In this study; notion of public space and components of public space, perceptional differences caused by social diversity, effects of these differences to use of public space, and how different social groups evaluate components that create public space, are examined. These notions, which are examined in theoretical base of the research, are evaluated in socially diversified and segregated Umraniye area through field study about an alternative public space example Meydan Retail Complex which has socially diversified user groups.