Kayıtlı müzik üretiminde miks aşamasının kültürel tını algısı perspektifinden incelenmesi

Abstract

Tarih boyunca anlaşılması için bin bir farklı alan tarafından ve değişik bakış açılarıyla analiz edilen, incelenen, üzerinde kitaplar, ansiklopediler yazılan bir fenomen olan müzik teknolojik gelişmelerin etkisiyle ve ortaya çıkardığı yenilikler ile bugün daha da fazla alan ve perspektiften incelenir olmuştur. Teknolojik gelişmenin bir diğer sonucu da son yirmi yılda hızla büyüyen küresel kayıtlı müzik endüstrisidir. Son yirmi yılda hızla büyüyen kayıtlı müzik endüstrisinin 2022 yılı toplam geliri 26,2 milyar dolar olarak açıklanmıştır. Aynı yıl çevrimiçi müzik dinleme platformlarına paralı üye olanların sayısı 616,2 milyon kişidir. Bunun yanında bu servisleri ücretsiz olarak kullananları da eklediğimizde kayıtlı müziğin etki alanı ve marketin küresel oranda büyüklüğü hakkında bir fikrimiz olacaktır. Bu durumda müziği daha derinlemesine araştırmak ve anlamak isteyen bizler için kayıtlı müzik dünyasını irdelemek ve incelemek kaçınılmaz olmaktadır. Kayıtlı müziğin her bir aşaması teknik olduğu kadar estetik ifade yaratımına imkan vermektedir. Bu çalışmanın merkezinde olan miks aşaması da arzu edilen estetik ifadenin kayıtlı seslerin manipüle edilmesiyle yaratılmaya çalışıldığı teknik olduğu kadar da sanatsal bir süreçtir. Teknolojik gelişmeler sonucunda ortaya çıkan miks işlemi, analog dönemden günümüz dijital çağına kadar süregelen gelişimi boyunca üzerinde tartışmaların olduğu ve derinlemesine anlaşılmaya çalışılan bir süreçtir. Bu çalışma miksi merkeze alarak, mikste yaratılan soundun, miks mühendisinin ve dinleyicinin ait oldukları kültür ile ilişkisini araştırmak ve konu ile ilgili sayısal veri elde ederek bu pratiklerin anlaşılması ve daha derinlemesine bir iç görü kazanabilmek adına tasarlanmıştır. Dört farklı ülkeden olan miks mühendislerine bu kültüre ait bir müzik olan "Kırtıl Semahı"nın kayıtlı kanalları gönderilmiş ve hiçbir yönlendirme yapılmadan bu müziği mikslemeleri istenmiştir. Oluşturulan bir internet sitesi üzerinden yapılan ankette katılımcılara bu dört farklı miksi en beğendiklerinden en az beğendiklerine göre sıralamaları istenmiştir. Daha sonra katılımcılara doldurtulan bir "Katılımcı Bilgi Formu" (bkz. EK A) ile yaş, eğitim, müzikle ilişkileri gibi sorulara cevap vermeleri istenmiş ve verdikleri cevaplar bu bilgiler ile karşılaştırılarak farklı veriler elde edilmiştir. Bu veriler doğrultusunda müzik prodüksiyonu alanında üzerinde derinlemesine düşünülmemiş veya "inanılagelmiş" konu, kavram ve pratiklerin yeniden değerlendirilmesinin ve üzerinde düşünülmesinin önü açılması hedeflenmiştir. Tabi ki bu çalışma tek başına miks ve onun kültürle ilişkisini ortaya çıkarmak için yeterli değildir. Dört farklı ülkeden miks mühendisi ve 240 katılımcı ile gerçekleştirilen bu çalışma dünyanın çok daha fazla ülkesinden miks mühendisiyle ve Türkiye'den daha fazla katılımcı ile gerçekleştirildiğinde daha net bir tablo ortaya çıkarılabilir. Kayıtlı müzik ve onun estetik ifadeye izin veren aşamaları halen araştırılmaya ve bunun sonucunda pratikleri üzerinde düşünmeye açık ve görece bakir bir alandır. Bu mütevazi çalışmanın geçmişte yapılanlara küçükte olsa bir katkı ve gelecekte yapılacak çalışmalara da ilham olması en büyük ümidimizdir.