Eğlence Kavramının Heyecan Uyandıran Tasarımlar Bağlamında İrdelenmesi

Abstract

Duygu insanın ve onun yaşamının ayrılmaz bir parçasıdır. İnsanın duygusuz bir yaşam sürmesi düşünülemez. İnsan düşünürken, hayal kurarken, karar verirken, kendini ifade etmeye çalışırken hep duyguların önderliğine ihtiyaç duymaktadır, yani duygular davranışların belirleyicisidir. Tıpkı ilkel insanın yaşamını devam ettirebilmek için duyguların yönlendirmesine güvenmek zorunda olması gibi, bugün de her davranış ortaya çıkış sürecinde duyguların varlığına ihtiyaç duymaktadır. Duyguların insan yaşamındaki rolü kabul edilen bir gerçektir ve inkar edilemez. Duyguların insan yaşamındaki rolünün inkar edilememesi gibi, artık kişilerin duygularının onun beğeni, davranış ve satın alma kararlarını, yani bir ürünle olan ilişkisini etkiliyor olması gerçeği de inkar edilememektedir. Ürünlerin teknik, karakteristik, nitelik ve fiyat ile ilgili olarak, her geçen gün birbirlerine daha da benzer alternatifler olarak ortaya çıkıyor olması, kullanıcının satın alma kararlarında duygularına yer vermesi sonucunu doğurmaktadır. Ürünleri teknolojik işlev ya da niteliklerine dayanarak ayırmanın zor olduğu günümüzde, duygusal tepkiler tüketiciyi benzer bir diziden belli bir ürünü seçmesi için kışkırtabilmektedir. Bir ürün duyguları nasıl harekete geçirmektedir? O ürünü tercih etmeye sebep olan doğrudan o ürünün görünüşü tarafından uyandırılan duygular mı, yoksa ürün görünüşünün bir takım deneyimlere işaret ediyor olması mıdır? Başka bir deyişle duygular dokunulabilir ürün nitelikleri tarafından mı, yoksa duyumsanabilir (hissedilebilir) ürün nitelikleri tarafından mı ortaya çıkmaktadır? Eğer duyguları uyandıran bir ürünün salt fiziksel varlığı olsaydı, farklı kişilerin aynı üründen farklı anlamlar çıkarmaları mümkün olur muydu? Tüm bu sorulardan hareketle tezde duygu, heyecan ve tasarım kavramları irdelenerek, ‘ürünler tarafından uyandırılan’ başka bir deyişle ‘ürünlerin kişiler üzerinde uyandırdığı’ duygu/heyecanların ortaya çıkış süreci incelenecek; bugünkü tasarım anlayışında duygu kavramının yeri ele alınacaktır. ‘Heyecan uyandıran ürün’ genel başlığı daraltılarak ‘eğlence’ kavramı üzerinde odaklanılacak ve ‘eğlence’ kavramını barındıran, kullanıcıda tebessüm uyandıran, onu keyiflendiren ve eğlendiren ürünler dahilinde de ‘mizah yüklü/esprili’ günümüz ürünlerinin kullanıcı üzerinde ne gibi etkileri olduğu yapılan araştırma ile incelenecek ve kullanıcı duyguları ile örtüşen ürünler tasarlama çabasında bu verilerin tasarımcıya faydalı olup olamayacağı tartışılacaktır.

Emotion is an inseparable part of people that is important for them and their life. They feel emotions while thinking, imagining, deciding and also trying to express themselves, so it can be said that ‘emotions are guiding peoples behaviors’. Nobody can be thought without emotions. The role of emotions is an accepted reality and can not be denied. As one can not deny the role of emotions in life, neither can one deny the fact that emotions are determinants in one’s tastes, behaviors and purchase decisions, i.e. in the relationship between the subject and the product in short. The answer is to the question which factors are influential on the user’s decisions and the fact that products are increasingly becoming similar in terms of technical characteristics, quality and price, drives us to the conclusions above. Today, when it is difficult to distinguish products from each other with their technological function or quality, emotional responses can provoke consumer to choose a particular product among a series of similar ones. How can a product evoke people’s emotions? Do the emotions directly evoke by the appearance of the product or its reference to some of the experiences lead people to prefer it? In other words, are emotions evoked by palpable qualities of the product or sensible ones? Would it be possible that the same product evokes different emotions in different subjects, if it is only physical being of the product that cause those? Departing from these questions, at first the concept of ‘emotion’ and ‘design’ will be described; process of emergence of emotions and also the concept of ‘amusement’ in the context of ‘products that evoke emotion’ will be examined. And also the place of ‘emotion’ in today’s design intelligence will be reviewed. Then the topic of ‘product that evokes emotion’ will be narrowed down and focused on the concept of ‘amusement’ and today’s ‘witty and humorous products’ that make people smile, get them into a good mood and also enjoy them. The point that will be searched under this topic are the influences of emotional products on user demands and their effects will be explored. ‘Designers’ possible intervention and affect to this process, and also their opportunity to use the knowledge on this process in their effort to design products coinciding with emotions of users will be discussed.