Doğu Karadeniz Bölgesi Geleneksel Konutlarının İyileştirilmesine Yönelik Yapım Sistemi Ve Malzeme Kullanımı Analizi – Örnek Konutların Mevcut Durum Değerlendirmesi

Abstract

Son yüzyıl içerisinde çelik ve beton gibi yapı malzemelerinin yaygınlaşmasıyla, Türk ev geleneğinin en önemli unsuru olan ahşap malzeme kullanımı unutulmaya yüz tutmuştur. Buna karşılık Uzakdoğu ve Kuzey ülkelerinde yeni teknoloji ve detaylarla ahşap malzeme kullanımı daha da zenginleştirilmiştir. Çalışmada, Anadolunun geleneksel Türk evlerinin bölgelere göre dağılımından yola çıkılarak Doğu Karadeniz Bölgesi geleneksel evleri konu edilmiştir. Bölgenin Trabzon-Artvin arasında yer alan konut örnekleri incelenmiş, yapım sistemleri ve kullanılan malzemeler ortaya çıkarılmıştır. Bu analiz yapı ölçeğinde tipolojileri belirlemek ve yapı elemanı ölçeğinde örnek konutların analizinde kullanılabilmek adına yapılmıştır. Örnek konutların mevcut durum değerlendirmesinin yapılabilmesi için bazı ölçütlere ihtiyaç duyulmuştur. Bu ölçütler Doğu Karadeniz Bölgesi geleneksel konutlarında yapının hemen her yerinde kullanılmış olan ve yapının ana taşıyıcı ve kaplama malzemesi olan ahşap malzemeye ait ölçütlerdir. Söz konusu ölçütlere malzeme üzerindeki yarattıkları etki doğrultusunda kat sayı verilmiştir. Buradan yola çıkılarak örnek konutlar üzerinde uygulanabilecek mevcut durum değerlendirme tablosu hazırlanmıştır. Bölgedeki geleneksel evleri diğer Anadolu evlerinden ayıran en belirleyici özellik dış cephe duvar örgüsüdür. Bu nedenle örnek konut seçiminde bu özel dokulu konut örnekleri seçilmiştir. Rize ili, Fındıklı ilçesi, Çağlayan köyünden seçilen üç örnek evin mahal düzeyinde yapı elemanları incelenmiş ve konutların mevcut durum değerlendirmesi yapılmıştır. Son bölümde ise örnek konutlarda ve bölgenin genelinde kullanılan ahşap malzemenin uzun yıllar ayakta kalabilmesine dair koruma yöntemleri üzerinde durulmuştur

Usage of timber material which is the most significant element of Turkish housing tradition is nearly stopped because of the spread of construction materials such as steel and concreate in the last century. In contrast to this, with the help of new technology and details, usage of timber has been flourished in Far Eastern and Northern countries. Beginning with the topic of the regional settlement of Anatolian traditional Turkish houses, the traditional houses of Eastern Black Sea Region are given as the main subject of this study. Housing samples of the region which are located on the area from Trabzon to Artvin have been examined. In addition to this, construction systems and materials heve been determined. This analysis has been done in order to realise two factors that are to determine the typology in construction scale and to use it in the situation sample housing analysis in the construction scale. A kind of criteria have been needed in order to evaluate existing condition of sample houses. These criteria are belong to timber materials that are the main carrying and covering materials of the structure and also that have been used in almost all phases of the structure of Eastern Black Sea Region traditional housing. These criteria are given coefficient in accordance with their effects on the materials. A current condition evaluation chart is prepared as a result of these coefficients that can be used on sample houses. The most distinctive mark between traditional houses and the regular Anatolian houses of the region is their exterior wall fabric.For that reason, these special wall fabrics are used in selection of sample houses. Three sample houses from Çağlayan Village of Fındıklı County of Rize were analysed in terms of their structural elements and assessed their situations. In the final section, protection methods were emphasized to increase the durability of timber material that has been used in sample houses and in the overall region.