Denim kumaşlarda konfeksiyon sonrası yapılan işlemlerin kumaş mekaniği üzerine etkisi

Abstract

Tekstil pazarında önemli bir yere sahip olan denim kumaşlar, üretim aşamasından giysi halinde tüketiciye ulaşana kadar birçok işlemden geçerler. Özellikle yıpratma ve yıkama proseslerinde gördükleri işlemler ürün bazmda önemli etkiler oluşturmaktadır. Günümüz denim kumaştan dikilmiş giysi modasında, moda tasarımcıları yıpratılmış, aşın eskitilmiş efekti verilmiş stillere doğru yönelmişlerdir. Bu nedenle, konfeksiyon sonrası yapılan işlemlerin çeşitliliğinin artmasıyla birlikte kumaş performansında düşüşlerle karşılaşılmakta ve bu düşüşün sonucu olarak tüketici şikayetlerle üreticiye geri dönmektedir. Bu tezin hazırlanmasındaki amaç, denim kumaştan dikilmiş giysilerin konfeksiyon sonrasında gördükleri yıpratma ve yıkama işlemleri sonucunda farklı yapıdaki denim kumaşların, farklı işlemler sonucu uğradıkları performans kayıplarını araştırmak ve karşılaştırmaktır. Değişik gramaj ve sıklıklardaki altı denim kumaş numunesi öncelikle laboratuar ortamında kondisyone edilmiş ve kumaş özellikleri incelenmiştir. Bu kumaş kalitelerinden beşi sırasıyla; ön yıkama, taş yıkama, ağartma ve tint işlemlerine tabi tutulmuş, her aşamadan sonra test yapılmak üzere numune ayrılmıştır. Altıncı kumaş numunesinin bir bölümüne biri diğerinin iki katı sürede olmak üzere iki ayrı rodeo yapılmış ve rodeo yapılmayan numunelerle birlikte ön yıkama ve taş yıkama işlemlerine tabi tutulmuş ve her aşamadan sonra birer parçalan test yapılmak üzere aynlmıştır. Bu kumaşalara yapılan tüm işlemler, aynı yıkama kazanında ve aynı koşullar altında uygunlanmıştır. Yıkama sonrasında kondisyone edilen tüm numunelerin sıklık ve gramaj değerleri alınmış ve standartlara uygun olarak atkı ve çözgü yönlerinde kesilerek kopma ve yırtılma mukavemeti testlerine tabi tutulmuşlardır. Yapılan testler sonucunda, tüm yıkama prosesleri içinde kumaş mukavemetindeki en büyük kayba neden olan işlem taş yıkamadır. Taş yıkamadan sonra yapılan ağartma ve tint işlemlerinin mukavemette çok büyük bir değişime neden olmadığı görülmüştür. Genel olarak, yapılan tüm yıkama işlemlerinden sonra, atkı ipliği elastan kanşımlı olan kumaş numunesinin atkı ve çözgü yönündeki mukavemetlerindeki kayıplar benzer çıkarken, deneyde kullanılan diğer tüm kumaşlarda atkı yönündeki kopma ve yırtılma mukavemetindeki kayıplarına etkisinin fazla olmadığı, çözgü yönündeki mukavemetlerindeki kayıplarının ise daha fazla olduğu ve bunun nedeninin çözgü yoğunluğunun kumaş ön yüzeyinde fazla olduğu 2/1 çözgü dimisi yapısındaki denim kumaşlarda, ponza taşının yıkama kazam ıx içerisinde kumaşları mekanik bir yıpratmaya uğratması olduğu sonucuna varılmıştır. Yine aynı nedenden dolayı, rodeo işleminin atkı yönündeki mukavemet kaybma etkisi çok düşükken, çözgü yönündeki mukavemet kayıplarım önemli derecede artırdığı ve rodeo işleminin süresi arttıkça bu kaybm da büyük ölçüde fazlalaştığı görülmüştür. Yapılan tüm yıkama işlemleri sonucunda, atkı ipliği elastan karışımlı olan kumaş numunesinin atkı yönündeki mukavemet değerleri en düşük ve mukavemetindeki kayıplar ise en yüksek olandır. Gramajı en yüksek olan kumaş numunesi tüm yıkama işlemlerinden sonra en yüksek mukavemet değerlerini vermiştir. Atkı ipliğinin OE veya ring kullanılmasının atkı yönündeki mukavemet kayıplarına büyük bir etkisi olmadığı görülmüştür. Sanayide, denim kumaştan dikilmiş giysilerde sıkça karşılaşılan kalite problemleri ele alınmış, nedenleri araştırılmış ve çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır.

Denim fabrics with such a great range of use in textile industry, pass through quite a few number of the processes before they are delivered to the customers. Garments are effected by especially abrasion and washing processes. To determine today's denim fashion, designers choose extremely abraded and washed fabrics. For this reason, the increase of variety of processes done after clothing production, fabric performances are decreased. This decrease turns back to the producers as customer complaints. Purpose of this thesis is to research and compare the effects of the processes done after clothing production on performance losses of different denim fabric qualities which are passed through different abrasion and washing treatments. Six denim fabric samples with different weights and densities were conditioned in laboratory and fabric properties were determined. Five of these fabric qualities were rinse washed, stone washed, bleached and tint processed. After all steps of these processes, some pieces of these washed fabrics were taken according to be tested. One of these six fabric qualities was treated sandblasting in two ways that in period of second step was applied twice as first's. These samples and the samples without sandblasting were rinse washed and stone washed. After all steps of these processes some pieces were taken for tests. All of these processes done in the same washing machines and under the same conditions. After washing process, fabrics were conditioned and their weights and densities were determined. They were cut in warpwise and weftwise directions in respect of the standarts and breakage and tear strengths were tested. Test results showed that, stone washing is the reason of maximum strength decreases among all of the washing processes. No important changes were observed on strength caused by bleach and tint processes which were applied after stone wash. In general, after all the washing processes, weftwise and warpwise strength losses values were similar for the fabrics that have elasthane/cotton weft yarns. For the other fabrics used in these tests, warpwise strength losses were much more than the weftwise breakage and tear strength losses. This conclusion is caused by pumice stones mechanically abrade to the fabrics in washing machine, because samples are 2/1 warp twill that means warp intenstiy is much more than weft's on fabric surface. Because of same reason, while effects of sandblasting process on weftwise strength XI is low, sandblasting treatment is strongly increased on warpwise strength losses and these losses are increasing when sandblasting period gets longer. After all washing treatment steps, weftwise strengths of the fabric sample with elasthane in weftwise are the lowest and strength losses are the highest. The fabric sample, which has maximum weight between the all of the samples, has highest strength values after all of washing processes. It is not very important to use weft yarns produced by OE or Ring methods on strength losses in denim fabrics. The most frequent quality problems of denim clothes were examined, their reasons were researched and tried to give suggestions to solve these problems.