Elhac Süleyman Halife Sıbyan Mektebi Restorasyon Projesi

Abstract

1728 yılında inşa edildiği bilinen Elhac Süleyman Halife Sıbyan Mektebi, İstanbul’ un Fatih İlçesi, Babahasan Alemi Mahallesi’ nde Horhor Caddesi üzerinde yer almaktadır. 1061 ada 1 no’ lu köşe parselde, Yeşil Tekke Sokak ile Horhor Caddesi’ nin kesişimindedir. Mektebe giriş Yeşil Tekke Sokak üzerinden gerçekleşmektedir. 1718- 1730 yılları arasında tarihlenen Lale Devri’ nde, Sultan III. Ahmed zamanında (1703- 1730) inşa edilmiştir. Çocuklara ilk eğitimin verilmesi amacıyla vakfedilerek yapılmış olan bu yapı, Osmanlı yapım tekniklerini yansıtmaktadır. Bir sıra kesme taş, iki sıra tuğla almaşık duvar tekniğine sahip olan yapı, iki katlı olup, dış cephe özelliklerinin tamamına yakınını günümüze kadar taşımıştır. Sultan III. Ahmed’in surre eminliğini yapmış olan, Başmuhasebe Kalemi görevlilerinden Elhac Süleyman Efendi’ nin kendi adına yaptırılmasını istediği sıbyan mektebinin yapımına vefatından sonra başlandığı bilinmektedir. Mahalle arasında ve köşe parselde yer alan yapı, ilk yapıldığı dönemle ilgili olarak çevresinde bulunan ahşap konutlara, herhangi bir yangın durumunda acil müdahale edilmesi de düşünülerek bir çeşme ile ilişkilendirilmiştir. Kesme taştan ve klasik üslupta yapılmış olan bu çeşmenin, kaldırım kotunun yükselerek yalağının gömülmesi nedeniyle 2002 yılında hazırlanan projeleri kapsamında restorasyon geçirdiği bilinmektedir. Yapının tez konusu olarak seçilmesindeki amaç, yaklaşık üçyüz yaşındaki bu tarihi yapıyı, ayrıntılı olarak belgelemek, tarihini aydınlatmak, malzeme, bozulma ve müdahale analizlerini yapmak, restitüsyon projesini hazırlamak ve uygun yeni bir işlev önermektir. Bir 18. yüzyıl eğitim yapısı olan Elhac Süleyman Halife Sıbyan Mektebi cephe özellikleriyle günümüze kadar büyük ölçüde taşınmış bir yapı olmasının yanında, dikdörtgen plan şemasını da korumaktadır. İncelenen örneklerin dershaneleri dikkate alındığında sade ve gösterişsiz duvarlara sahipken, Elhac Süleyman Halife Sıbyan Mektebi’ nin dershanesinin duvarları ve tavanında yer alan bezemeleri ile dönem özellikleri içerisinde oldukça önemli bir miras olduğu gerçeğinin gelecek nesillere aktarılması hedeflenmiştir.

Elhac Suleyman Halife Primary School located on Horhor Street, Fatih District, Babahasan Quarter, Istanbul, is known to have been built in 1728, in the so-called Tulip Period, during Sultan Ahmed III reign. The building is located on the corner plot of Horhor and Yeşil Tekke Streets. The access to Elhac Suleyman Halife Primary School is on Yeşil Tekke Street. School was consecrated, in order to provide elementary education for children, and it reflects the Ottoman construction techniques. The school, which was constructed as a two-story masonry structure with ½ cut stone and brick, carries nearly all of its exterior unique features to the present day. The construction of the school was carried out after the death of Elhac Suleyman Efendi, a high rank officer of Sultan Ahmed III (who wished the school to be constructed under his name). The building was associated with the fountain on the purpose of emergency intervention in case of fire and located on a corner plot in the neighborhood of wooden houses. This fountain, made of cut stone in classical style, is known to have been restored in 2002, after the raise of the pavement level. The fountain is still in use today. The main aim of selecting this structure as a thesis subject was to document a three hundred year old historical structure in detail, to shed light to its history, to analyze deteriorations, to prepare the restitution project and to propose an appropriate function. Elhac Süleyman Halife Primary school as 18th century educational structure, it carries all of its unique features to our present day as well as its rectangular planned scheme.