Giyilebilir teknoloji girişimlerinin ürün geliştirme süreçlerinde endüstriyel tasarımın yeri: Türkiye'deki teknoloji geliştirme bölgeleri üzerine bir araştırma

Abstract

Günlük hayatın önemli bir parçası olan teknoloji, insanların yaşamlarında sahip oldukları deneyimleri üzerinde belirleyici bir faktör olarak gelişmektedir. Teknolojinin gelişmesi ile Endüstri 1.0'da üretimin el ve beden gücünden makine gücüne evrilmesi ile başlayan dönemler, Endüstri 4.0'a ile makinelerin kendi kendini yönetmesine imkan veren karma bir teknoloji ile kendini göstermiştir. 'Nesnelerin İnterneti' adı verilen bu teknoloji bilgisayar ve internet teknolojilerinin birleşmesi ile meydana gelen karma bir teknolojidir. Nesnelerin interneti kavramının türlerinden giyilebilir teknoloji ürünleri nihai kullanıcıya ulaşabilen ürünlerdir. Giyilebilir teknolojiler, farklı biçimlerde insan bedenine entegre edilebilen, genellikle bir ağa bağlı çeşitli aksesuarlar şeklinde seklinde kullanılan araçlardır. Literatürde giyilebilir bilgisayarlar olarak da adlandırılabilirler. Giyilebilir teknoloji ürünlerinin hayatımıza girmesi ile bireylerin günlük hayatta kullanmış oldukları ürünler artık ürünlerin fonksiyonelliklerinin de artması ile daha fazla istek ve ihtiyaca cevap vermeye başlamışlardır. Giyilebilir teknoloji ürünleri, kullanıcıların günlük hayatlarına taşınabilir elektronik cihaz ve bilgisayarları dahil etmeyi amaçlamaktadırlar Bu sebeple, tüketici ve endüstriyel pazarlar için gelecekte giyilebilir teknolojiler itici güç olarak değerlendirilmektedir. Bütün bu gelişmelere karşın yapılan araştırmalarda kullanıcıların giyilebilir teknoloji ürünlerinde birtakım problemler mevcuttur. Bu problemler; giyilebilir teknoloji geliştirenler ve giyilebilir teknoloji ürünlerinin kullananlar arasında bir bağın bulunmaması, giyilebilir teknoloji ürünlerinin fonksiyonel olarak birçok işlevi yerine getirmesine rağmen kullanıcıların görünür ya da gizli istek ve ihtiyaçlarının bu ürünler tarafından doğru bir şekilde analiz edilememesi, teknolojiyi sunan firmaların düzenleyici kuruluşlara bu teknolojilerin ihtiyacı olan kişilere sağlanması yönünde yol gösterici olmaktan çok geliri yüksek olan ve teknolojiyi yakından takip eden kişilere hizmet sunmakla ilgilenmesi ve bu durumun kişilerin ürünlere olan adaptasyonunu azaltması, giyilebilir teknoloi ürünlerinin ve akıllı giysilerin futuristik görünmeleri ve bu sebeple bu ürünlerin günlük hayata adapte olamamaları gibi problemlemlerdir. Belirlenen bu problemler sebebi ile giyilebilir teknoloji ürünleri ve kullanıcıları arasındaki bağ zayıflamakta ve ürünlerin ticarileştirilmesinde problemler yaşanmaktadır. Bu sebeple çalışmamızın ana problemi, giyilebilir teknoloji ürünlerinin ticarileşememesi ve kullanıcılar tarafından benimsenememesidir. Günümüz pazarlama anlayışı genelinde düşünüldüğünde müşteriye değer yaratan, kullanıcı ile etkileşim ve iletişim içerisinde olan işletmeler, giyilebilir teknoloji ürünleri ile hedefledikleri duruma yaklaşabilmektedirler. Ürünlerin ömürlerinin giderek kısalması ve yeni ürünlerin eski ürünlerin hızla demode olmasına yol açması sebebi ile firmaların rekabet olgusunu da dikkate alarak ürünlerine yenilik getirme ihtiyaçları giderek artmaktadır. Tasarım çalışmaları ise bu durumda aktif rol üstlenmektedir. Gerek var olan ürünlerin kullanıcı istek ve ihtiyaçları göz önüne alınarak iyileştirilmesi gerekse de yeni teknoloji ve konseptlerin insan hayatına ürün olarak girmesinde tasarım önemli bir role sahiptir. Kullanıcıların istek ve ihtiyaçlarının tam olarak analiz edilip üreticilerin mevcut stratejileri ile bunları dengeleyerek rakip firmaların ürünlerine göre kullanıcıların taleplerini daha iyi karşılayacak ürünlerin pazara sunulması ve sistematik bir yeni ürün geliştirme sürecinin oluşturulması gerekmektedir. Yapılan çalışmalar göstermiştir ki belirlenen problemlerin çözümü için firmaların 'önce teknoloji' tutumundan vazgeçerek kullanıcılara sağlanan faydalara odaklanılması gerekmektedir. Giyilebilir teknolojiyi oluşturma süreci incelendiğinde teknik bir konu olmakla birlikte nihai kullanıcıya ulaşması aşamasında tekstil, elektronik, bilgisayar, moda ve tasarım gibi pekçok farklı disiplinin katkısı ortaya çıkmaktadır. Bu araştırma ile giyilebilir teknoloji ürünlerindeki bu problemlerin tasarım disiplini ile çözüleceği öngörülmektedir ve teknik bir konu olarak düşünülen giyilebilir teknoloji ürünlerinin interdisipliner yapısında tasarım disiplininin katkısı ve önemi ortaya konularak tasarım araştırmalarına ve pratiğine önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu noktalardan hareketle araştırmanın konusu; Türkiye' de giyilebilir teknoloji girişimciliğinin tasarım yönünden incelenmesi ve araştırmanın amacı; Türkiye' de faaliyet gösteren ve giyilebilir teknoloji geliştiren firmaların tespit etmek, tasarım ile ilişkilerini ortaya koymak ve ürünlerde var olan problemlerin çözümünde tasarım disiplininin potansiyel katkılarını ortaya koymak olarak belirlenmiştir. Araştırmada, belirlenen giyilebilir teknoloji firmalarının yeni ürün geliştirme süreçlerine odaklanılarak tasarıma karşı tutumları, tasarım bu süreç içerisindeki yeri ve öneminin ortaya çıkarılması ve tasarımın giyilebilir teknoloji ürünlerine kattığı değer hedeflenmiştir. Arştırmanın yöntemi nitel yöntemlere dayalıdır ve yüzyüze görüşme yöntemi seçilmiştir. Ek olarak elde edilen verilerin doğrulanması amacı ile tasarım denetim araçlarından 'Tasarım Hassasiyeti Denetimi' ve 'Tasarım Atlası' örneklem içinde yer alan firmalara uygulanmıştır. Yöntemin güçlü ve zayıf taraflarının belirlenmesi, araştırma soruları ve belirlenen amaçlara uygun olup olmadığının ortaya konulması için yapılan ön araştırma ile uzman görüşlerine başvurulmuş ve ana araştırma için kullanılacak soru seti oluşturulmuştur. Nitel araştırma yöntemlerinde konuyla ilgili verilerin doğrudan birinci elden toplanması gerekmektedir. Yapılan araştırmalarda giyilebilir teknoloji ürünleri geliştiren firmaların teknoloji geliştirme bölgelerinde toplandığı görülmüştür. Örneklem için sanayicimizi, araştırmacı ve üniversitelerimiz ile buluşturarak teknolojik üretime yönelik yeni ürün ve üretim yöntemleri geliştirmelerini sağlayacak olan Türkiye genelindeki bütün teknoloji geliştirme bölgeleri çalışmaya dahil edilmiştir. Bulgulara göre; giyilebilir teknoloji ürünleri geliştiren firmaların yeni ürün geliştirme süreçlerinde yaşanan problemlerin çözümünde tasarım ve tasarımcı etkisinin olumlu yönde etkisi olduğu ortaya konulmuştur. Özellikle takımların interdisipliner yapıda oluşturulmamış olması, tasarım farkındalığının düşük olması, kullanıcı istek ve ihtiyaçlarının doğru ve tam analiz edilememesi ve bu sebeple ürünlerin kullanıcı ile ilişkisinin zayıflaması ve pazara çıkmada yaşanan gecikmeler ve sorunlar gibi problemler giyilebilir teknoloji geliştiren start-uplarda sıkça gözlemlenmiştir. Firmaların rekabetçi avantaj sağlamasında önemli bir adım olan yeni ürün geliştirme sürecinin içerisinde doğru yönetilen bir tasarım süreci giyilebilir teknoloji ürünlerinin başarısında doğrudan etkilidir. Giyilebilir teknoloji ürünleri için tasarım rakiplerden farklılaşma adına izlenen başlıca yollardandır. Giyilebilir teknoloji ürünlerinin geliştirilmesinde yeni girişimlerin takımlarının interdisipliner yapıda olması gerekmektedir. Bunun, yeni ürün geliştirme sürecinde artı bir değer olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca teknoloji geliştirme bölgelerinin temel amacı olan üniversite-sanayi işbirliği çerçevesinde endüstriyel tasarım, moda tasarımı gibi bölümler ile giyilebilir teknoloji geliştiren firmaların işbirliği yapması bu firmaların yeni ürün geliştirme süreçleri üzerinde olumlu etki yaratacağı ortaya konulmuştur. Bulgulara göre, giyilebilir teknoloji ürünlerinin yeni ürün geliştirme süreçleri incelendiğinde ürünün hem teknoloji hem de kabuk olarak ayrı ayrı geliştirilmesi gerekmektedir. Bu sebeple oluşturulan interdisipliner takımlarla eş zamanlı olarak yürütülebilen teknoloji ve ürün formu, girişimciler için oldukça önemli girdiler olan zaman ve maliyet açısından sürece pozitif yönde etki etmektedir. Firmaların tasarım ve yeni ürün geliştirme süreçlerindeki mevcut kavramlar hakkındaki eksik bilgileri sürecin eksik ya da hatalı olarak sürdürülmesine sebep olmaktadır. Kullanıcı araştırması, konsept testi ya da kullanıcı testi gibi adımlar doğru olarak yürütülse bile analiz edilirken yapılan hatalar ürünlerin tek konsept üzerinden ilerlemesine sebep olmaktadır. Doğru bir kullanıcı ve pazar araştırması da yürütülememesi sebebi ile akla ilk gelen ürün fikri üzerine yoğunlaşılmaktadır. Bu da giyilebilir teknoloji ürünlerinin gerçek ihtiyaçları karşılamamasına neden olmaktadır. Araştırmada bu durumun tasarım disiplini ile çözülebileceği ifade edilmektedir. Araştırma için gerçekleştirilen literatür taramasında girişimcilik-giyilebilir teknoloji- endüstriyel tasarım arasındaki ilişkinin zayıf olduğu tespit edilmiştir. Yapılan literatür ve metodik çalışmaların birleştirilmesi ile bu alandaki literatüre katkı sağlanmıştır. Yapılan çalışma ile giyilebilir teknoloji ürünlerinin yeni ürün geliştirme süreçlerine tasarım disiplinin nasıl entegre edileceği ortaya konularak giyilebilir teknoloji geliştiren yeni girişimler için bu alandaki literatür ve uygulama alanındaki eksikliklerin giderilmesine katkıda bulunulmuştur. Giyilebilir teknoloji ürünlerinin de ana çıkış noktası olan disiplinlerarası çalışma gerekliliğinin önemi ortaya konulmuştur. Teknoloji geliştirme bölgeleri, girişimciler, tasarım disiplini arasındaki işbirliklerin ne yönde gerçekleştirilebileceği araştırmanın uygulamaya olan katkılarındandır.

Technology which is an important part of daily life, develops as a determining factor on people's experiences in their lives. The development of technology has led to developments in the industry and radical changes have occurred in materials, production methods and products. The periods that started with the evolution of production from hand and body power to machine power in Industry 1.0 showed itself with a mixed technology that allowed the machines to self-manage with Industry 4.0. This technology, called 'Internet of Things', is a mixed technology formed by the combination of computer and internet technologies. Thanks to the Internet of Things, not only smart devices, but all objects can be turned on and connected to the Internet. With the Internet of Things, personal and environmental data supporting the activities of individuals in their daily lives can be saved, e-health services can be used, and with its improved learning experience, it can bring many advantages that will facilitate and enrich the lives of individuals. Wearable technology products, one of the types of Internet of Things concept, are products that can reach the end user. Wearable technologies are tools that can be integrated into the human body in different ways, often in the form of various accessories connected to a network. They can also be called wearable computers in the literature. The computer perception that has settled in the minds of the users, along with the developing technologies, has left itself first from desktop computers to smartphones, then to tablets and finally to wearable technologies. Wearable technologies are technology-based innovative products and are considered one of the most important technological elements of the 21st Century. With the introduction of wearable technology products into our lives, the products used by individuals in daily life have started to respond to more requests and needs with the increase in the functionality of the products. Wearable technology products aim to include portable electronic devices and computers in users' daily lives. The wearable technology market, which is developing day by day, has attracted the attention of academics and marketing professionals and researches have been started on the subject. hese products provide users with easier and more useful information compared to other electronic products used in daily life. For this reason, wearable technologies in the future are considered as the driving force for the consumer and industrial markets. In spite of all these developments, various problems have been detected in the processes of users to adopt wearable technology products. These problems are; The lack of a link between wearable technology developers and users of wearable technology products, although wearable technology products functionally perform many functions, the apparent or hidden demands and needs of the users cannot be analyzed correctly by these products, and the companies that offer the technology to the regulatory organizations who need these technologies. Problems such as being interested in providing services to those who have high income and follow technology closely, and that this situation reduces the adaptation of the products to the products, that the wearable technological products and smart clothes appear futuristic and therefore cannot adapt to daily life. Due to these problems, the link between wearable technology products and users is weakened and problems are experienced in the commercialization of the products. For this reason, the main problem of our work is that the wearable technology products cannot be commercialized and cannot be adopted by users. Considering today's marketing concept, businesses that create value for the customer and interact with the user can approach their target with their wearable technology products. It can be said that this situation can develop long-term profitable relations. Thus, it can be emphasized that the future will reveal its market potential in developing and presenting its products. Due to the shortening of the products' lifespan and the new products causing the old products to become obsolete rapidly, the needs of companies to bring innovation to their products are increasing, taking into account the competitive phenomenon. Design studies play an active role in this case. Design plays an important role in improving the existing products by taking into account user needs and needs, as well as the introduction of new technologies and concepts as products into human life. Innovation in companies is mostly related to R&D and technological innovation. But innovation is not limited to technological innovation. User demands and needs of current technologies and conversion of the market to new products are possible with the design that forms the center of the innovation process. The success of new products increases when a value is offered to customers. For this reason, it is necessary to analyze the demands and needs of the users and balance the existing strategies of the producers with the products that will meet the demands of the users better according to the products of the competitors and to create a systematic new product development process. It is important that the company can make this activity planned. Studies have shown that in order to solve the identified problems, the companies should give up the 'technology' attitude and focus on the benefits provided to the users. When the process of creating the wearable technology is examined, it is a technical issue, but the contribution of many different disciplines such as textiles, electronics, computers, fashion and design emerges in reaching the end user. With this research, it is predicted that these problems in wearable technology products will be solved by design discipline and it is thought that wearable technology products, which are considered as a technical subject, will contribute to design research and practice by revealing the contribution and importance of design discipline in the interdisciplinary structure. Based on these points, the subject of the research; Turkey's investigation and the purpose of the study in terms of the design of wearable tech entrepreneurship; Turkey's active and to identify the companies that develop wearable technology, to reveal the relationship between design and the design disciplines in solving the existing problems in the product is determined as put forth their potential contribution. In the research, the attitudes towards design by focusing on the new product development processes of designated wearable technology companies, revealing the place and importance of the design in this process and the value added by the design to the wearable technology products. The method of the research is based on quantitative methods and face-to-face interview method was chosen. In order to verify the data obtained additionally, "Design Sensitivity Audit" and "Design Atlas", which are among the design control tools, have been applied to the companies in the sample. In order to determine the strengths and weaknesses of the method, to investigate the questions and to determine whether they are suitable for the specified objectives, expert opinions were consulted and a set of questions to be used for the main research was created. In qualitative research methods, the relevant data should be collected directly from the first hand. In the researches conducted for the companies developing wearable technology, it was seen that the companies developing wearable technology products gathered in the technology development regions. Examples for our industrialists, researchers, and to help them develop new products and production methods for combining technological production with our technology development zones in universities all across Turkey were included in the study. According to the findings; It has been demonstrated that the design and designer effect has a positive effect on the solution of the problems experienced in the new product development processes of the companies developing wearable technology products. Problems such as the fact that the teams were not formed in an interdisciplinary structure, their design awareness was low, the user requests and needs could not be analyzed correctly and therefore, the relationship of the products with the user and the delays and problems in the market were frequently observed in the start-ups developing wearable technology. A properly managed design process in the new product development process, which is an important step for companies to gain competitive advantage, directly affects the success of wearable technology products. For wearable technology products, design is one of the main ways to differentiate from competitors. Teams of new enterprises should be interdisciplinary in the development of wearable technology products. Starting the process in this structure affects the success of the process positively. When we look at the founders of some companies that develop wearable technology products, it is seen that their education is interdisciplinary. This has been observed to be an added value in the new product development process. In addition, the cooperation between firms that develop wearable technology with departments such as industrial design and fashion design within the framework of university-industry cooperation, which is the main purpose of technology development zones, has shown that these companies will have a positive effect on new product development processes. According to the findings, when the new product development processes of the wearable technology products are examined, the product should be developed both as a technology and as a shell. Therefore, the technology and product form that can be carried out simultaneously with the interdisciplinary teams created have a positive effect on the process in terms of time and cost, which are very important inputs for entrepreneurs. Incomplete information of the companies about the existing concepts in the design and new product development processes causes the process to be incomplete or incorrect. This situation is not possible only with the presence of designers. Even if steps such as user research, concept test or user test are carried out correctly, the errors made while analyzing cause the products to progress through a single concept. Since a correct user and market research cannot be carried out, the focus is on the product idea that comes to mind first. This causes wearable technology products to not meet real needs. It is predicted that this situation can be solved by design discipline. In the literature review conducted for the research, the relationship between entrepreneurship, wearable technology and industrial design was found to be weak. By combining the literature and methodical studies, contribution was made to the literature in this field. With the study, it was determined how to integrate the design discipline into the new product development processes of wearable technology products and contributed to the elimination of the deficiencies in the literature and application field for new initiatives that develop wearable technology. The importance of interdisciplinary work, which is the main starting point of wearable technology products, has been revealed. The direction of collaboration between technology development regions, entrepreneurs and design discipline is one of the contributions of the research to the application.