Trakya Bölgesi’nin Sanayileşme Dinamikleri Ve Çorlu Sanayi Kümeleri

Abstract

Sanayi kümeleri bütün dünyada bir bölgesel gelişme aracı olarak kullanılmaktadır. Globalleşme ve liberalleşme rekabeti artırmakta, sanayi kümelerini oluşturan firmalar bir takım işbirlikleri sayesinde rekabet güçlerini artırmaktadır. Yine artan rekabet şartları firmaları teknolojilerinde, tasarımlarında, organizasyonlarda yenilik yaratmaya zorlamaktadır. Sanayi kümelerindeki bu yenilikçilik çabalarını desteklemesi açısından kümeyi oluşturan firmalar arasında bilgi akışı önemli bir kavram haline gelmektedir. Bu tablo sanayilerin mekânda fiziksel olarak bir araya gelmesinin yeterli olmadığını, bu kümeyi oluşturan firmaların bir takım işbirlikleri geliştirmeleri gerektiğini ortaya koymaktadır. Literatürdeki çalışmalar da göstermektedir ki teorik olarak sanayi merkez-çevre ilişkisi içerisinde gittikçe pahalılığı artan ve yaşam koşulları zorlaşan merkez bölgelerden çevre bölgelere kaymaktadır. Kentlerin büyüklüğü sanayi firmalarının yer seçiminde etkili olan bir diğer nedendir. Daha geniş araziye ve daha ucuz işgücüne ihtiyaç duyan sanayiler büyük kentlerden daha küçük kentlere kaymaktadır. Bir başka açıdan ele alındığında, standartlaşmış ürünler üreten firmalar için artık daha ucuz üretim yapacakları kentler daha uygun seçimler olmaktadır. İstanbul’da yer seçmiş olan sanayi 1970 li yıllardan sonra hızla Trakya’ya kaymıştır. İstanbul’un metropolitenleşme süreci, 1970’li yıllardan sonra yapılan kent planları, devlet tarafından verilen teşvik belgeleri sanayinin Trakya’ya kaymasının nedenleri arasında yer almaktadır. Bu çalışma kapsamında Trakya Bölgesi’nin sanayileşme dinamikleri incelenmiştir. Çorlu alan çalışması kapsamında sanayinin yapısı ve sanayi kümeleri irdelenmiştir. Çalışmada hem kantitatif hem kalitatif yöntemler kullanılmıştır. Sanayinin yer seçimi kriterleri, sanayi kümelerinin karakteristikleri, artan rekabet koşullarında kümelerin gerçekleştirdikleri işbirlikleri, küme firmaları arasındaki bilgi akışı kanalları, firmaların yenilik çabaları ve bu kümelerin bölgenin ekonomisine katkıları araştırılmıştır. Amaç, bu sanayi kümelerinin sadece fiziksel olarak birer küme mi yoksa aynı zamanda bölgesel gelişme aracı olarak kullanılan kümeler mi olduklarını ortaya koymaktır.

Industrial clusters are important tools for regional growth all over the world. Firms develop different kind of co-operations in different fields with their subcontractors and their competitors against competition caused by globalization and liberalization. Competition conditions force firms to be innovative at technology, design and organization. Information flow among the firms within clusters is also necessary for innovation. Spatial concentration of firms in a specific locality is not enough but collaboration among them is also necessary in order for the firms coming together physically work as a cluster. From the theoretical point of view, industrial firms tend to move from core regions to peripheral regions. Firms which need bigger land and cheaper labour diffuse towards small towns. Size of cities is another reason of relocation of industries. In other words, firms producing more standard products decide to settle in places where they can make cheaper production. Industry located in Istanbul Metropolitan area started to move towards Thrace region after 1970’s. Metropolitan city plans produced in 1970’s and governments’ decentralization policies for them were the main reasons of this relocation process. In this thesis firstly, industrialization dynamics of Thrace region are described. Secondly, industry clusters and structure of industries in Corlu, which is a small industry town growing rapidly in Thrace region, is focused upon. Both quantitative and qualitative research methods are used for the survey. The main locational determinant of firms and their main characteristics, the kind of cooperation they develop in the competition condition, main information channels between them, their innovation activities and impact on region’s economy are investigated. One of the main research questions is, whether these firms only concentrate physically or they work as a real cluster as well.