Toplu konutlarda Yaşama Mekanları İle Seri Üretim Mobilya Etkileşimi Üzerine Bir Araştırma

Abstract

“Toplu Konutlarda Yaşama Mekanları ile Seri Üretim Mobilya Etkileşimi üzerine Bir Araştırma” başlıklı tez çalışmasının amacı “toplu konut" ve "seri üretim mobilya" tasarım süreçlerinin incelenerek, konut iç mekân tasarımında mobilyanın önemli bir girdi olarak nasıl değerlendirilebileceğine, mobilya tasarım sürecinde ise konut iç mekan özelliklerinin nasıl dikkate alınabileceğine dair veriler ve bulgular elde etmektir. “Ortak kullanıcı için üretilen kitlesel konut ve kitlesel mobilyanın tasarım süreçleri birbirinden etkilenmelidir” hipotezi ile yola çıkılan çalışmada konut tasarım-üretim süreci ile mobilya tasarım-üretim süreci arasındaki çok boyutlu ilişkiler ağı irdelenmiştir. Çalışma altı bölümden oluşmaktadır. Tezin Birinci Bölümü'nde hipotez ortaya konularak kavramsal çerçeve oluşturulmuş ve konunun önemi tartışılmıştır. Bölüm 2’de; insan gereksinimleri içinde barınma ve barınmanın zorunlu bir sonucu olarak “konut” kavramları farklı tanımları ile ele alınmış; Dünya'da ve Türkiye’de konut ve toplu konutların tarihsel gelişmeleri açıklanmıştır. Tarihsel süreç içinde; toplu konutların tasarım ve üretim süreçleri irdelenerek, toplu konutlarda mekan ve standart ilişkisi uluslararası ve ulusal örnekleri ile değerlendirilmiştir. Bölüm 3’de; mobilya kavramı ve sınıflandırmaları incelenerek, Dünya'da ve Türkiye’de seri üretim mobilya endüstrisinin tasarım ve üretim süreçleri sorgulanmıştır. Bölüm 4’de; konut iç mekanı ile mobilya etkileşim özellikleri incelenmiş, bu özellikler yardımı ile iç mekan ve mobilya ilişkisini test edecek yeni bir analiz metodunun nasıl oluşturulabileceği tartışılmıştır. Bölüm sonunda, mobilya sektöründeki enformasyonu geliştirme aracı olarak bir“mobilya envanter föyü” oluşturulmuştur. “Envanter föyü” yardımıyla kullanıcının mevcut mobilyalar arasından daha sağlıklı ve az hatalı seçim yapabilmesinin mümkün olabileceği öngörülmüş, seçilen mobilyanın konut yaşama mekanlarında daha etkin yerleşimi üzerine vurgu yapılmıştır. Bu çalışma ile birlikte ortak kullanıcıyı hedefleyen kitlesel üretilen konut ve seri üretim mobilya etkileşimindeki önem ortaya çıkmaktadır. Literatürde toplu konut iç mekânı ve mobilya etkileşimini inceleyen araştırmalar tarandığında toplu konut, iç mekân ve mobilya özelliklerine dair çok sayıda kaynak bulunmasına rağmen; mekan ile mobilyanın ilişkisi üzerine odaklanan çok az sayıda çalışmaya ulaşılabilmiştir. Tez çalışmasının bir başka amacı ise literatürdeki bu boşluğu kapatmaya katkı yapmaktır. xxii Bölüm 5’de; alan çalışmasına yer verilmiştir. Tez kapsamında yürütülen alan çalışması, orta gelir düzeyine hitap eden toplu konutlarda iç mekan ve seri üretim mobilya ilişkisini irdelemeye yönelik bir çalışmadır. Alan çalışması, İstanbul Atakent bölgesindeki toplu konut yerleşiminin plan karakteristiklerinin belirlendiği ve kullanıcı konut ve mobilya tercihlerinin karşılaştırıldığı korelasyonel araştırma modelinde nicel bir çalışmadır. Çalışmanın yöntemini; mekansal karakteristikler, mimari plan ve kesit analizleri ve mekansal kullanıma ait analizler, anket çalışması ve ilişki analizi oluşturmaktadır. Mekansal analizler kapsamında, Toki Halkalı Toplu Konut Projesi kat planları incelenerek dokuz ayrı yaşama mekan plan tipolojisi çıkarılmıştır. Seçilen konut yerleşiminde uygulanmak ve konut kullanıcıları üzerinden istatistiksel veri elde etmek üzere bir anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Atakent bölgesinde rastgele seçilen blok ve dairelerde yüzyüze anket uygulaması yapılmıştır. Gerçekleştirilen anket çalışması ile amaçlanan, toplu konutlarda yaşamakta olan kullanıcıların “demografik karakteristikleri”, “mobilya seçim kriterleri”, “mekan ve mobilya etkileşimine dair memnuniyetleri” ve “genel memnuniyet düzeylerine dair veriler elde etmektir. Anket katılımcıları ile birebir görüşmeler yapılırken izin istenerek 43 hanehalkının yaşama mekanı gözlemlenmiştir. Yaşama mekanlarının tefrişli yerleşim planları çizilmiş ve fotoğrafları çekilerek mekânın tüm karakteristikleri tespit edilmiştir. Elde edilen veriler Kikare analizleri yapılarak irdelenmiş ve çalışmanın başlangıcında ortaya konan varsayımların geçerliliği araştırılmıştır. Altıncı bölümde ise beşinci bölüme dair sonuçlar değerlendirilmiş, ve önerilerde bulunulmuştur. Tez çalışması toplu konut iç mekanları ve mobilya etkileşiminin değerlendirilmesi için güncel bir perspektif oluşturmakta; gelecek toplu konut tasarımları için konut sektörü paydaşlarına, mobilya tasarımları için de mobilya sektörü paydaşlarına yol göstermeyi hedeflemektedir.

The objective of the PhD thesis entitled “A Study on The Interaction Between Interior Spaces of Housing Estates and Mass Manufactured Furniture” is to acquire data on how furniture design in general impacts interior spaces of housing and vice versa. The aim of the research is to acquire data and insight on the input of furniture design for the design of interior spaces of housing and how interior spaces of housing can be considered in the process of furniture design. The research is based on the hypothesis that “The design processes of mass housing and mass furniture manufactured for the common user are mutually influenced by one another.” correspondingly the study aims to reveal the hyper-dimensional relations network between the interrelations of housing design-manufacture and furniture designmanufacture. The research consists of six chapters. The first chapter introduces the hypothesis, draws out the conceptual framework, and discusses the importance of the argument. The second chapter discusses the numerous definitions of “housing” in general and approaches the concept of housing with reference to sheltering, as the vital need of human kind. The historical developments of housing estates are clarified for both the Turkish context and the global context. The design and the manufacture processes of housing estates have been studied; space and standardization relations have been drawn out and evaluated through national and international cases from the historical perspective. Chapter 3 examines the concept of furniture and draws out a classification model. The design and manufacturing processes of mass manufactured furniture are examined through national and international case studies. Chapter 4 investigates the interaction between the housing interior and the furniture features and through the help of the drawn characteristics, and a new method for analyzing the interaction between the interior and the furniture is introduced and discussed. At the end of the chapter, as a tool for developing information for the furniture sector, an inventory of furniture is generated. With the help of this inventory, “a less risky faulty sampling” is proposed. Moreover, much emphasis has been given to the efficiency of installation. With this study, much emphasis on the interaction of the housing estate for the common user and the mass manufactured furniture have become prominent. An overview of the literature on housing estate and furniture interaction has shown that, even though there are many resources on housing estate, interior and furniture features it is observed that there is an insufficient number of studies focusing on the interrelations between them. With reference to this, another aim of the study is to help fill the gap mentioned above. xxiv Chapter 5 covers the findings of field research. The field research carried out within the scope of the thesis aims to analyze the interrelations between interior design and mass manufactured furniture within the context of housing estates for middle-income occupants. The field research is based on the identification of the features of housing estate settlements in Istanbul using empirical data drawn in parallel and at the same time this is supported by qualitative data. The methodology of the research is constructed on spatial analysis of architectural plans and sections, usability analysis, a questionnaire and chi-square analysis. Within the scope of the spatial analysis the Toki Halkalı Housing Estate project (Istanbul) is studied; the floor plans of the housing estate project have been analyzed and nine different housing space plan typologies have been brought out. A questionnaire was used to obtain statistical data on the user profile of the housing units. The questionnaire was carried out with randomly chosen inhabitants of the district of Atakent. Data focusing on issues such as; “demographic characteristics”, “furniture choice criteria”, “satisfaction on the interaction of the space and the furniture”, “opinions/altitudes on the living environment”, “opinions/altitudes on the furniture of the living environment” and “satisfaction levels in general” was acquired using the methods mentioned above. The questionnaire was carried through one to one interviews with 43 households. These 43 households were documented visually in the interiors of their living environment. The data acquired was validated utilizing chi-square, analysis. In addition, to be able to test the adaptation potential of the products of the leading furniture companies in the housing estate settlements, some sample location implementations were executed. The sixth chapter evaluates the findings of the field research described in chapter five and a set of proposals is put forward. This dissertation provides an updated perspective for evaluating the hyper dimensional relations network between the interrelations of interior spaces and furnitures, examines the role of not only the housing but also the furniture stakeholders for the forthcoming housing and furniture designs.