Endüstriyel Ve Kültürel Mirasa Dayalı Kentsel Markalaşmada Tasarımın Rolü: Türkiye’deki Uygulamalara Yönelik Bir Analiz

Abstract

Bu çalışmada, başta İngiltere olmak üzere Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerinde yaşanan endüstrisizleşme sonucunda şehirlerde meydana gelen yeni ekonomik düzen ve sonrasında gözlenen kentsel markalaşma çalışmaları öncelikli olarak irdelenmiştir. Kentlerin yükselişinde önemli rol oynayan kentsel markalaşma çalışmalarında ele alınan endüstriyel ve kültürel miras incelenerek, bu konuda yürütülen çalışmalarda tasarımın rolü araştırılmıştır. Endüstriyel ve kültürel mirasa dayalı kentsel markalaşma çalışmaları özellikle yurtdışından örneklerle açıklanmış, Türkiye’de markalaşma çalışmaları yürüten ve bu çalışmalarda kültürel miraslarını kullanan İznik, Beypazarı ve Seferihisar incelenerek tasarımın bu kapsamdaki rolü üzerinde bir değerlendirme yapılmıştır. Bu şehirlere dair alan çalışmaları literatür incelemesi, gözlem, görüşme ve doküman analizleri yapılarak gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak, örnekler incelendiğinde tasarım faaliyetlerinin daha çok belediyelerin insiyatifiyle gerçekleştirilmekte olduğu ve bu konuda tasarımcılardan ya da tasarım firmalarından herhangi bir danışmanlık alınmadığı görülmüştür. Konuyla ilgili üniversitelerin tasarım bölümleriyle işbirliği çalışmaları yapılsa da henüz bu konuda uygulamaya geçen projelerin olmaması Türkiye’deki kentsel markalaşma sürecinde tasarımın profesyonel anlamda rol üstlenemediğini göstermektedir. Bu eksikliğin altında yatan sebep ise yerel yöneticiler tarafından tasarımın politika olarak yönetilememesidir.

In this study, the new economical order, as a result of deindustrialization in especially England and then North American and European countries, and city branding studies observed thereafter are primarily addressed. The role of design in these studies are investigated through the examination of industrial and cultural heritage included in city branding studies, which have a significant role in rise of cities. City branding studies based on industrial and cultural heritage are explained especially by means of foreign examples and İznik, Beypazarı and Seferihisar, which conduct branding studies and use their cultural heritage in Turkey, are examined and the role of design in this context is evaluated. Field survey on these cities is carried out with literature search, observation, interview and document analysis. As a summary, it’s observed that, as the examples are examined, the design activities are mostly carried out by municipalities’ initiative and there’s no consultancy neither from designers nor from design firms. Even there are collaborations with the design departments of universities on the subject, the lack of an applied project shows that design does not have a role in city branding process in a professional manner. The underlying reason of this deficiency is that the design is not being directed by local authorities as a policy.