Türk Çimento Sanayiinin Mekansal Analizi

Abstract

Ülkelerin gelişme süreçleri içinde önemli yer tutan sanayileşme ye şehirleşme ilişkileri pek çok çalışmaya konu olmuştur. Başlarda sanayileşmenin bir sonucu olarak görünen şehirleşme daha sonraları sanayileşmenin başlangıcı olarak görülmeye başlanmış, birçok ülkede farklı farklı politikalar benimsenmesine yol açmıştır. Ancak, nevar ki çeşitli sanayi dallan ve şehirler arasındaki ilişkiler üzerine bugüne kadar çok fazla çalışma yapılmamıştır. Özellikle sanayileşmenin bir sonucu olarak, önce nüfus şehirlerde yerleşmiş, bu arada mevcut şehirlerin nüfusları ve şehir sayılan artmış, daha sonra da şehirlerde barınan, çalışan, eğlenen ve ulaşan insanların ihtiyaçlarının karşılanması gerekmiştir. Bu da inşaat sektörüne diğer sanayi ve hizmetler sektörlerinde olduğundan farklı bir anlam yüklemiş ve inşaat sektörü, ekonominin lokomotifi olmuştur. Çimento sanayii de bu sektörün içinde hem yer seçimi hem pazan hem de üretimi olarak farklı bu yer kazanmıştır. Bu tezin amacı; 1950'lerden sonra hızla şehirleşen Türkiye'nin nüfus hareketleri, şehirleşme oranın artışı sanayileşmesi, inşaat sektörünün ve dolayısıyla çimento sanayiinin durumu ve aralarındaki ilişkilerin açıklanması ve çimento sanayinin mekansal analizini yapmaktır. Altı bölümden oluşan bu çalışmanın giriş bölümünde konu ana hatlanyla ortaya konulmuştur. İkinci bölümde Türkiye'deki nüfus, nüfusun yapısı, değişimi ve şehirleşme hareketinin 1950'ler ve sonrasındaki durumu anlatılmıştır. VIII Üçüncü bölüm ise Türkiye'nin ^mekansal yapısının, coğrafi bölgeler ve iller olarak ortaya konulmasına çalışıldığı bölüm olmuştur. Dördüncü bölümde Türk sanayiinin, inşaat sektörünün ve çimento sanayiinin mevcut durumu ve gelişmesi ortaya konulmuş ve çeşitli nüfus hareketleri ve üretim-tüketim değerleri arasındaki ilişkiler irdelenmiştir. Beşinci bölüm ise temel olarak çimento sanayiinin ve nüfus ve illerin bazı özellikleri arasındaki ilişkinin ortaya konulduğu istatistiksel bir çalışmayı (regresyon analizini) içermektedir. Sonuç ve önerilerin bulunduğu altıncı bölümde ise, önceki bölümler değerlendirilerek sonraki çalışmaları da yönlendirmek amacıyla çeşitli öneriler getirilmiştir.

Up to now the relationship between the industrialization and the urbanization has been so much examined. Although the urbanization had appeared as the result of the industrialization at the beginning, then these two facts have effected each other. The number and the population of the cities have increased after industrialization but then some of the countries those were on the way of development had population movements that can be only be defined as excessive population mass and that population mass had been supported for being industrialized. Especially after years 1950's when the population of Turkey have been increasing rapidly; this increasing population have preferred to live in the urban areas, This preference of the increasing population have caused the increase in the number and the population of the cities and while only the quarter of the population have been living in the urban places in years 1950's today the rate of the urbanization is approximately the 60 % of the population Turkey, end in some of the geographical region the urbanization rate is equal to the urbanization rate of the developed industrialized countries. But when the attitude of urbanization rate have been increasing, the indicators those have not been taken place in the demographic values have been more different then the developed industrialized countries. The rate of the working population in industry and service sectors in urban places is still under the levels of developed industrialized countries. X The rate of the working population in industry and service sectors in urban places is still under the levels of developed industrialized countries. Beginnings of year 1963, Turkey have preferred a planned and a balanced socio economic development and seven pieces of development plans have been done, When those development plans checked it can be seen that it has been preferred an increase in population and number of the cities in Turkey, and some policies have been practiced due to provide those all. At the same time it has been designed a balance spread of industry and service. For that reason there has been a need for growth centers as a growth and a development method and there has been a belief that the development could spread to the whole the country from these centers. But today's numbers and the general position of the country indicates that in spite of all these studies, Turkey has neither been developed Nor had a balanced growth. On the contrary of the plenty numbers of studies, those have done an industrialization and urbanization, very little studies have been done on industry branches and industrialization and on their relationship in Turkey, which takes place in: the developing countries the relationship in urbanization and cement industry which has more different structure and a quality than the other industry branches, is really interesting. After years 1950's Turkey has industrialized and urbanized rapidly and to meet the residential, transportation needs the construction sector have been initiated and so the cement industry have been taken an important place in the industry of Turkey.