Yüksek Binaların Kent Silüetine Etkisinin Değerlendirlimesi İçin Cbs Tabanlı Bir Yöntem: Zincirlikuyu-maslak Hattıörneği

Abstract

Tez çerçevesinde küreselleşme etkilerinin görüldüğü kentlerde yüksek binaların kent silüetlerinde neden oldukları dönüşümlerin kontrol edilebilmesi için silüetlerin sistematik olarak üretildikleri, ölçümlendikleri ve değerlendirildikleri hesaplamalı uzamın ve yöntemin oluşturulması hedeflenmektedir. Tezin kavramsal çerçevesinin oluşturulması amacıyla yapılan literatür araştırması; silüet ve yüksek bina kavramları, kent silüeti görselleştirmelerinde kullanılan temsil biçimleri, silüet kontrolüne yönelik mimari ve kentsel planlama çalışmaları ve planlama çalışmalarında kullanılan silüetler üzerinde görsel etki değerlendirmesi yapan hesaplamalı sistemler ile mekansal bilgi sistemleri konularını kapsamaktadır. Araç olarak seçilen CBS yazılımı ArcGIS, gerçek yerküre verilerine sahip arayüzü ile bilginin mekana dayalı temsiliyetine ve sorgulanmasına izin vererek; kent içinde yüksek yapı yerleşim kararlarının alınmasında, gelişmiş 3B analiz araçları ile görünürlük ölçümlerine olanak sağlayarak; yüksek yapı kararların kentsel mekan ve silüet üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesinde ve programlama izni veren arayüzü ile ölçüm işlemlerinin otomatize edilmesini sağlayarak; değerlendirme yönteminin oluşturulmasında kullanılmaktadır. Bu sayede, silüetin korunması için kentin spesifik topoğrafyasına göre değiĢen görünürlük ilişkilerini göz önüne alarak silüeti bozmayan ideal bina yükseklik değerlerini hesaplayan ve bu işlemleri tasarımcılar için otomatik hale getiren yeni bir uygulama oluşturulmaktadır. Alan çalışması olarak 1980’den sonra küreselleşme etkileri altında hızla bir merkezi iş alanı (MİA)’ya dönüĢen Büyükdere Caddesi: Zincirlikuyu-Maslak hattı ele alınmaktadır. Bölgede inşa edilen çok katlı büro binaları ve alış veriş merkezleri nedeniyle Boğaziçi silüetinde meydana gelen dönemsel değişimler analiz edilmiştir. Öte yandan, CBS tabanlı yöntem önerisi ile bulgulanan ideal bina yükseklik değerlerinin çok kullanıcı bir karar destek sistemi içersinde değerlendirilerek silüeti etkileyen planlama kararlarının halkın, planlamacıların ve karar vericilerin oybirliği ile alınmalarına yönelik kavramsal bir çerçeve çizilmiştir.

The aim of the thesis is to constitute a computational method which enables skylines to be systematically generated, tested and assessed in order to control the effects of high rise over globalizing city skylines. The literature search covers; notions of skyline and high rise, representation techniques for city skyline visualization, city planning and architectural design practices for skyline control and computing methods and spatial information systems for visual effect analysis. The selected GIS software for analysis, ArcGIS owns a geodesic virtual globe which permits information to be represented and queried spatially. Therefore, it is used for planning the location of high rise in the city. Its advanced 3D analysis tools are used for visual analysis in assessing the effects of high rise in the city and its programming interface for automating these analysis is used for setting up a decision support system. Thus, an application which calculates ideal building heights for skyline preservation considering visibility relations changing according to the specific topography of the city is configured. A case study is held in Büyükdere Caddesi: Zincirlikuyu-Maslak axis which, after 1980’s has rapidly become a Central Business District (CBD) under the influence of globalization. Skyline transformations due to high rise office blocks and shopping centers have been analysed over past, current and future samples. Finally, an outline for a decision support system has been set up to enable ideal building height limits and high rise planning decisions, to be taken by the concensus of public, planners and decision makers.