Alışveriş Merkezleri Kullanımını Ve Kullanım Yoğunluğunu Etkileyen Faktörler.

Abstract

Eğitim seviyesinin artması ve halkın yaşam standartlarını yükseltmeyi hedeflemesi, tüketim alışkanlıklarının değişmesine yol açmıştır. Bu durum modern tüketim ihtiyaçlarına cevap verecek ticari merkezlere olan talebi artırmıştır. Ancak ekonominin yeni bir büyüme sürecine girmesi ile artan ticaret hacmi, milli gelir, şehirleşme oranı ile birlikte, yeni ticaret merkezlerine olan ihtiyacı artırmıştır. 1980 sonrasında uygulanan neoliberal politikaların sonuçlarının ve yabancı sermaye yatırımlarının serbestleştirilmesinin yansımaları ancak 1990 larda görülmeye başlamış ve 1988 yılında açılan Galleria alışveriş merkezinin ardından 15 yıllık süre içinde, başta İstanbul olmak üzere Ankara, İzmir, Adana, Bursa ve diğer illerimizde alışveriş merkezleri yapımı yükseliş sürecine girilmiştir. Bu çalışma, alışveriş merkezleri kullanımını ve kullanım yoğunluğunu etkileyen faktörlerin incelenmesini amaçlamaktadır. Bu çalışma aynı zamanda, yeni alışveriş merkezleri yer seçimi ve pazar alanlarının incelenmesini de amaçlamaktadır. Bu amaçla, çalışma kapsamında alışverişin kavramının tarihsel gelişimi incelenmiş, alışveriş merkezleri yer seçiminde kullanılan mekansal ilişki modelleri açıklanmıştır. Bu çalışmada; 1996 ve 2003 yılında Galleria ve Akmerkez Alışveriş Merkezi’nde kullanıcılar ile yapılan anket çalışmaları sonucunda kullanıcıların kişisel özellikleri, alışveriş merkezlerine geliş amaçları incelenmiştir. Yılllara ve merkezlere göre kişisel özelliklerin ve amaçların ne yönde değiştiği sorgulanmıştır. Bu çalışma kapsamında; alışveriş merkezlerini kullanan kullanıcıların özelliklerini incelemek sureti ile alışverişi etkileyen faktörler (yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim, meslek, uzaklık, sıklık, tercih, amaç, geliş süresi, kalış süresi, araç) katlı regresyon yöntemi kullanılarak incelenmiştir.

Rising of education level and aiming of public to increase the living standards caused changing of consumption habits. This situation enhanced demand of trade centers that satisfies modern consumption requirements. Reflections of both neoliberal politics carried out after 1980’s and foreign capital investment unconstrainedness appeared at 1990’s, and after opening of Galleria shopping center, that is 1988, in the 15 years period, construction of shopping centers exploded in Ankara, İzmir, Adana, Bursa and other cities and especially in İstanbul. This study aims investigation of effecting factors for using density of the shopping centers. The other aim of this study investigation of place selection and market areas of new shopping centers. This study explains, historical evaluation of shopping concept are examined, spatial interaction models which are used in shopping center site selection. In the study; to examine the personal characteristics and purposes of coming to shopping center of customers, results of questionnaire carried out in Galleria and Akmerkez shopping centers in 1996 and 2003 represented. The results cross-examined to learn how changes the personal characteristics and purposes. This examination used as database, variations due to place selection for both two years and two centers again multiple regression models and study ends with results and conclusion. In this study, factors effecting the shopping (age, sexuality, marrital status, education, profession, distance, frequency, preference, purpose, time to arrive, time to stay, vehicle) investigated with multiple regression model by examining the characteristics of shopping center customers.