Ticari Jet Uçak Yapılarının Hasar Tolerans Değerlendirmeleri

Abstract

Uçak operasyonlarındaki şimdiki eğilimler, daha düşük işletme ve bakım masraflarına yönelik artan bir talebi gösteriyor. Pratikte bu; daha uzun tasarım ömürleri, daha uzun kontol aralıkları ve daha kısa kontol arıza süresi olan uçaklar anlamına gelir. Bunun bir sonucu olarak da, uçak yapılarının hasar tolerans analizleri/değerlendirmeleri, tasarım masasında yeni uçaklar için daha sıkı gereksinimler olması nedeniyle, çok önem kazanıyor. Bu çalışma, hasar tolerans değerlendirmeleri ve tasarım felsefesine hem üretici hem de operatör açısından genel bir değerlendirme üzerine odaklanmıştır. Havacılık endüstrisinde dönüm noktası sayılan kazarlardan öğrenilen dersler, günümüz havacılık sanayiinde kullanılmakta olan tasarım ilkeleri (statik, emniyetli ömür, hasar emniyeti ve hasar toleransı), yapıların hasar tolerans değerlendirmesi için varolan uçuşaelverişlilik mevzuatı, yaşlanan uçak meselesi, yaygın yorgunluk hasarı, sanayideki süregelen uçuşa elverişlilik sorunları, korozyon önlenme ve kontrolü, onarımların/tamirlerin değerlendirme teknikleri, değerlendirme süreci ve ana esaslarının daha iyi anlaşılmasını amaçlar.

The current trends in aircraft operations are showing an increasing demand for lower operational and maintenance costs. Practically, this translates into aircraft with longer design lives with longer inspection intervals and shorter inspection downtimes and fleets that are operated beyond intended design life. As a consequence, the damage tolerance aspects of aircraft structures are becoming highly important, due to the tighter design requirements for new aircraft on the design table. This study is focused on general overview and literature review of damage tolerance assessments and design philosophy both manufacturer and operator’s point of view, better understanding of design principles (static, safe life, fail safe and damage tolerance), current airworthiness regulations for damage tolerance evaluation of structures, continued airworthiness challenges in the industry; corrosion prevention and control programs, widespread fatigue, repair assessment process and guidelines and supplemental inspection programs.