Altın-gümüş çözünürlüğünde liç parametrelerinin çözündürme verimine etkisinin incelenmesi

Abstract

Altın, ilk çağlardan itibaren insanlık için oldukça önemli bir metal olarak öne çıkmaktadır. Gerek eşsiz kimyasal ve fiziksel özellikleriyle sahip olduğu geniş kullanım alanı, gerekse sarı metalik ışıltısının kendisine kattığı albenisiyle hem bir güzellik objesi olarak hem de farklı sektörlerde kullanım alanı oluşturarak insanlık tarihi için oldukça önemli bir metal olmuştur. Tarihte altın, emek ve mülkün karşılanmasında ve hem ulusal hem de uluslararası ekonomi maliyetlerinin değerlendirilmesinde kullanılan paranın madeni halde ilk basıldığı tarihlerden itibaren pek çok para biriminin standardı olarak ön plana çıkmıştır. Bu tez çalışması, siyanür liçi yönteminde gümüş içeren altın cevherlerinin kazanım verimini etkileyen parametreleri ve bu parametrelerin liç verimi üzerindeki etkilerini araştırmayı hedeflemektedir. Tez çalışması kapsamında yürütülen deneylerde Zenit Madencilik A.Ş. Kızıltepe Maden İşletmesi'ne ait cevher kullanılmıştır. Deneylerde kullanılan numune, tesiste bulunan Yarı Otojen Değirmen çıkışından (siklon besleme malzemesinden) alınmıştır. Numunenin homojenliğini sağlamak adına, numune alım işlemi 4 günlük bir süreçte belirli saat aralıklarında tamamlanmıştır. İlk aşamada toplanan numune kurutularak harmanlanmış, şahit numuesi alınmış, elek analizi yapılmıştır. Sonrasında deneylerde kullanılacak olan numuneler, belirlenen tane boyutlarına (53 µm, 106 µm ve 212 µm) bilezikli değirmende sırasıyla 90 sn, 60 sn ve 45 sn sürelerde öğütülmüştür. Elekle kontrollü bir şekilde gerçekleştirilen öğütme işlemleri, numunenin %80'inin 53, 106 ve 212 µm boyutlarına inmesiyle sonlanmıştır. Gerekli tane boyutuna indirilmiş numuneler kendi içinde tekrar harmanlanarak deneylerde kullanılacak olan miktarda numune alınmış ve hava ile temasları kesilecek şekilde paketlenmiştir. Numune hazırlama işlemlerini takiben deneylere başlanmıştır. Deneyler, %50 pülpte katı oranında 300 ppm NaCN, 400 ppm NaCN ve 500 ppm NaCN konsantrasyonlarında ve 24, 48 ve 56 saatlik liç sürelerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmalar sonucunda en iyi altın verimi 53 μm tane boyutunda ve 500 ppm NaCN derişiminde ve 56 saatlik liç sonunda %93,69; en iyi gümüş verimi aynı şartlarda %72,07 olarak bulunmuştur. Elde edilen deney sonuçları, MiniTab programı üzerinde işlenmiş, parametrelerin çözünme verimleri üzerindeki etkileri tekli ve etkileşim halinde ele alınmıştır.